|
|
Page de Saint Nicolas (wallon unifié) Li pådje då grand sint Nicolai (e walon) |
|||
|
|
Page de Saint Nicolas (wallon unifié) Li pådje då grand sint Nicolai (e walon) |
|||
dierin rapontiaedje - last update: 2015-01-03
Dressêye:
Récitations et petites chansons Pitits rimas et tchansons
Deux chansons malmédiennesHistoires des coutumes liées à la fête Les uzances po sint-Nicolai, ayir et enute
Poésies philosophiques sur la fin de l'enfance Cwand on n' î croet pus
Adaptations modernes et humoristiques Sint Nicolai å djoû d' ouy (contes po ndè sorire)
Dessinaedje da Regine Smal.
I.
Binamé sint Nicolai, cwand vos rvénroz del France,
Ni rovyîz nén d' apoirter do souke et des amandes
Ene bele pope di Paris
Avou des beas abits
à la façon de Barbari mes amis
II.
Binamé sint Nicolai, cwand vos rvénroz del France,
Ni rovyîz nén d' apoirter do souke et des amandes
On fornea po coujhner
On saetch po aler e scole
à la façon de Barbari mes amis
II.
Binamé sint Nicolai, cwand vos rvénroz del France,
Ni rovyîz nén d' apoirter do souke et des amandes
Ene flûte et on tabeur
On tchvå ey ene tcherete
à la façon de Barbari mes amis
Viye tchanson, divins : Li lire måmdiyinne, Rweyå Club Walon, 1966, p. 117-118
Les djeus, les tchvås, les tchéns, les fiziks et les growes
Les bablutes, les tchmins d' fier, les biblots, les bateas
N' sont pus k' on sondje por vos. Vos avoz pierdou d' vuwe
El grand Sint Nicolai et tos ses clicoteas.
On candje so waire di tins. Linsi, l' anêye passêye
Vs metîz co vosse platene rimpleye di gros tourseas
Djusse dilé l' tchiminêye. Tote el nute, vos pinsêyes,
Et vos priyires estént po l' bon sint Nicolai.
Atåvlé a vos dvwers, a poenne s' on voet vosse tiesse
Padrî les taes d' cayés, lives et tot l' sint-fruskin;
On n' vos pout nén pårler. Por vos, asteure, c' est fiesse
Cwand vos poloz rnaxhî dins tos les ptits boukins.
C' est k' vos avoz grandi ! Adiè tos les djuglaedjes,
Les condjîs po des réns; fårè dmorer å stok.
L' moumint est arivé di vos årmer d' coraedje
I fårè piyotchî, trimer, bouxhî d' astok.
Tote ådje a ses plaijhis. El veye est insi fwaite :
Efant, on djowe voltî; pus tård c' est les traecas.
Pus vî c' est co ôte tchoi... et bén sovint on rgrete
El tins k' on m'teut s' shabot, l' woeye di Sint-Nicolai !
Jules Vigneron, amichtåvmint emilé di s' neveu, Daniel Sotiaux
(so èn air bén cnoxhou)
Vos, grand sint Nicolai, vs inmez bén les efants.
Dispu bråmint des djoûs, tertos, dji vs ratindans.
Et c' est po ça k' nos meres, tos ces dierins djoûs ci,
N' î comprindèt pus rén, télmint k' dj' estans djintis.
Resploe
Vinoz, vinoz, sint Nicolai !
Vinoz, vinoz, sint Nicolai !
Vinoz, vinoz, sint Nicolai ! Tralala!
Asteure, sint Nicolai, tcherdjîz vite vosse bådet
Et apoirtez nos don totes sôres di beas djouwets !
Cwand vos pasroz del nute, dji frans shonnant d' doirmi,
Mins cwand dji nos levrans, ç' serè po vs dire merci.
Resploe
Passez, passez, sint Nicolai !
Passez, passez, sint Nicolai !
Passez, passez, sint Nicolai ! Tralala!
Minme on djoû come enute, dji n' polans nén rovyî
Tos les ptits målureus pattavå l' monde etir:
Dins leus solés ossu, metoz on pô d' bouneur;
Avou leu pårt di soukes, dj' elzî dinrans nosse cour !
Resploe
Merci, merci, sint Nicolai !
Merci, merci, sint Nicolai !
Merci, merci, sint-Nicolai, Tralala !
Raymond MOUZON, divins: Contact (pitite gazete)
Sint Nicolai, addé Sint Pire
Tos ls ans si trove dins l' imbaras,
Ses ptits amisses, i n' fåt nén rire,
Lyi dnèt, mafwè, bén do traecas.
Kimint pout i avou s' bourike,
(Sait on s' i va mon les Chinwès ?)
Tcheryî ttafwait foû di s' botike,
Divant d' fé on si long tradjet ?
Pinsez å nombe di telegrames
K' i rçût po s' fiesse: il est sbarant;
Il a l' tchance di n' pont fé di rclame,
I n' fwait k' do dner a tos ls efants.
Ås ptits valets c' est ene trompete
K' elzî fårè po leu bouneur,
End a ki vlèt tchivås, tcheretes;
N' elzî nén dner, ç' serè des pleurs.
Oubén on bea grand porchinele,
K' al nute serè ddja e bokets,
Il åront tant csaetchî l' ficele,
K' i nd årè fwait po s' tiesse, ses bresses.
Mins a tertos, fåt co ôte tchôze,
Grands plats pårmint tcherdjîs d' nougas,
D' maspin, d' biscutes, di fondants rôzes,
D' orandjes, di coûkes et d' tchocolåt.
C' est k' i vlèt d' tot, fiziks, berwetes,
Tchmins d' fier, des trins, eco l' sere-frin
Tabeurs, pistons, compas e boesses,
Po les scolîs, cayés d' dessins.
I n' pout rovyî çou k' les gamenes,
Dimandèt totes et ç' n' est nén rén,
Po leu patron, c' serè li rwene.
- Les efants n' sont jamwais contins -
Belès popenes cloyant les ouys,
Ki sepèt dire : popa, moman,
Ou l' piyano ki frè leu djoye,
Po ça l' grand sint doet tirer s' plan.
Po les costires ki vlèt fé d' l' ovraedje,
Machines a keude, et vos nd åroz.
N' moennant sovint nén trop d' araedje,
Ele n' è dmandèt nén moens po ça.
Cåzu tertos l' voeyèt e sondje,
Avou s' blanke båbe et s' bea tchapea,
S' i gn a des mwais, çou ki les rondje,
C' est do n' nén rçure çou k' i dmandèt.
Di tos les ptits, c' est l' pus grande fiesse,
Ossu leyîz djouwer ls efants,
Et si ça vos dene des mås d' tiesse,
Ça n' arive don k' on côp tos ls ans.
K' i sont ureus tos les ptits mcoyes.
Por nos, les grands, ç' tins la n' est pus;
On n' rivoet pus l' bourike ni s' roye
Li croes å dos. Nos l' poirtans dsu.
Plindoz purade si domestike,
Ki doet ctaper tant des colis !
Mins i voet l' cayet, il a l' riplike,
L' anêye ki vént, serè ç' co lu ?
Achille Mossiat, li 26-10-1931, parexhou e decimbe 1999 sol waibe des Rimas e walon d' Måtche (ancyinne adresse: http://members.tripod.lycos.nl/Democo/index.html; tite "Poésies wallonnes d'Achille Mossiat, Marche-en-Famenne").
(version dans le parler local du 20e siecle de Marche-en-Famenne) Modêye dins l' pårler d' Måtche e 20inme sieke
I nive, i djale ! Les ptits efants èvont a scole, ene grosse etcherpe åtoû do cô, les mwins catchêyes dins des mofes di linne et des tchåssons d' coleur dins leus shabots.
I corèt so l' voye po s' reschandi. Mins tot d' on côp, i s' arestèt tot roed : c' est k' al finiesse do botike, i vnèt d' vey les Sints-Nicolai ! "Fåt i shuve li voye ? Fåt i ndaler vey tot près ?... Si on-z arive trop tård a scole, sint Nicolai n' serè nén contint ! Neni, i våt mî ni s' nén astårdjî asteure !"
Et les ptits corèt pus vite, mins ni djhèt rén: i s' ratrapront a nonne. Gn a k' fé d' vos dire ki d' tote li matinêye, gn a bråmint des distraits ! Come on-z est binåjhe do vorer evoye a onze eures ! On dåre tertos do costé do botike : les gamenes come les gaméns si vont acrotchî al pire del finiesse; i drovèt tertos des ouys come les popes ki sont coûtcheyes dins les nouvès boesses padrî l' cwårea.
Les gaméns s' tchôkèt po mî vey : "Waite en pô, valet, les beas sôdårds ! Waite on pô ké bea tabeur ! Dji vôreu bén ç' bea tourniket la, waite, mi!..."
Et dvant l' werene c' est ene araedje di tos les diales. Les gamenes ni criyèt nén si roed, mins ele waitèt sins s' rapåpyî les belès popes k' ont des tchveas come del soye et des cotes bén ristindowes, les ptitès vweteures po les moenner, les menaedjîs rimplis d' texhons [vaisselle] !
I n' sondjèt waire a-z aler mareder, alez ! I dmorrént la l' djournêye å long, sins s' doter k' leus mashales divnèt totes bleuwes di froed, sins minme sondjî a rmete leus mofes ou a shofler dins leus mwins po s' reschandi.
Tos les djoûs a nonne et a cwatre eures, ci serè l' minme veye ! Vos les voeroz avorer dol sicole po si vni aclaper al finiesse do botike.
E rintrant el måjhon, on s' dispaitche do boere li cafè, et come on sait bén k' i n' fåt pont moenner d' brut, on stind les lives et les ardwezes dissu l' tåve, pu, sins mouvter, on fwait ses dvwers do mî k' on pout.
E sopant, les efants s' esplikèt : "sint Nicolai m' apoitrè on bea tchvå, enno man ? Et mi, ene machine al wapeur ? Dji serans todi bén djintis. Et mi, dj' vôreu bén ene pope avou ene rodje cote... dji nel sipeyrè pus !"
Li moman schoûte bén serieuzmint tot çki ses efants djhèt po fé leu comission a sint Nicolai.
Gn a ddja pus k' on djoû et k' ene nut ! Divant k' i n' fwaiye noer, les efants evont mon les grand-meres, mon les påréns, mon les mononkes. I poirtèt ene assîte ou ene pailete k' il ont rimpli d' avoenne ou d' latons : c' est k ' i fåt ki l' bourike magne si ptit picotin, toltins k' Sint-Nicolai distchedjrè ses coûkes, ses soukes et tos ses beas cayets.
Pu, on-z erva bén vite, peu d' rescontrer sint Nicolai so s' voye.
Les ptits sont presses a-z aler coûtchî, cwand, tot d' on côp, l' ouxh si drouve : ene trope di Sints-Nicolai intere, moennant on brut a vs fé piede li tiesse.
C' est les grands gaméns ki fjhèt leu tournêye li djoû di dvant l' Sint-Nicolai. I sont moussîs tertos å pus drole, avou des cotes, des casaveks, des bayolets et leu vizaedje est tot maxhuré. I djouwèt del muzike a boke, i batèt l' tabeur, i criyèt, i tchantèt. Les efants sont télmint sbarés k' i s' serèt d' peu siconte di leu moman... Cwand tote li binde a yeu des pemes ou des djaeyes, ele si såve po-z aler racmincî l' minme paskeye dins ene ôte måjhon.
Béntoit, les efants cloyèt les ouys et i s' edoirmèt e s' dimandant : "Sabaye çou k' sint Nicolai nos va apoirter ?"
I fwait co noer cwand i s' rewoeyèt et sins esse moussîs, vo les la al valêye des montêyes. Li tchambe sint bon come on forni cwand on vént d' tirer les dorêyes. Di leus ptits ouys abåblis pa l' loumire, i waitèt dabôrd sins rén oizeur dire. Pu, on caresse les popes, on moenne les tchvås, ou saye les muzikes, on gostêye les coûkes et les soukes. Ås aireurs do djoû, on s' mousse å pus abeye et, pattavå les voyes, c' est ene courreye d' efants, des bruts d' tabeurs, di muzikes et d' xhiletes, come al dicåce : les ptits ont stî rcweri mon les grands-meres, mon les påréns, mon les mononkes, leus pailetes ou leus assîtes rimpleyes di sints-nicolai...
J. Calozet, divins: C. Massaux, Florilège en hommage à Joseph Calozet, Nameur, 2000.
