Li novea mwaisse di scole
Ene comedeye e walon da Arthur Masson.
dierin rapontiaedje - last update: 2005-04-12.
Les roles:
Li grand-pere |
|
Meleye |
li mame |
Fene |
li feye |
Prumî ake
Li grand-pere; Meleye, Fene.
Li grand-pere est ashid dins s' fåtûle. I lét s' gazete. Meleye est stampêye di l' ôte costé do pwele. Fene frote les cwåreas del finiesse e xhuflotant.
Meleye: T' as l' eveye d' els uzer, nos cwåreas, Fene. Vola ene eure ki ti frotes sol minme.
Fene: Ni m' è cåzez nén, man. C' est co ces mannetès moxhes la. C' est a n' sawè disclaper çou k' elle ont colé ladso.
Meleye: Gn a d' moxhes k' å solea. Gn a d' solea k' ås beas djoûs. Si ti vous do solea, prin les moxhes avou. C' est l' veye, ça, m' feye !
Fene: Vos, man, cwand i nos mancrè on curé po pretchî, nos n' divrans nén cori lon po-z è trover onk.
Meleye: Et twè, afronteye, s' i nos manke on djoû ene serinete po nos xhufloter des edoirmantès airs, nos trovrans co ptete pus près.
Fene: Cwè çki vos vloz dire ?
Meleye: Çou ki dj' vou dire ? Çou ki dj' vou dire ? On voet bén ki ti n' t' etins nén, va, enocinne avou t' xhuflotreye ki rshonne a on recwiyeme. Avou ene dozinne di xhuflots come li tinne, padrî on corbiyård di prumire classe, ti pous conter ki ça freut èn etermint d' lucse et k' les tchvås zels-minmes årént må leu vinte di s' rastini d' braire !
Fene: C' est co todi l' djalozreye ki vos fwait si bén cåzer... Vos n' sårîz xhufler come mi.
Meleye: Dji n' a måy sayî, paski po comincî, ça n' est nén bea po ene comere. Dj' a d' l' educåcion, mi.
Fene: Ça, c' est bén possibe. Mins ça c' est nén vosse fåte. Vos avoz yeu ene mere convnåve, vos, å moens.
Meleye: Oyi, et leye aveut ene feye ki schoûtéve et ki n' replikéve nén.
Fene: Vos vs avoz bén ratrapé avou popa !
Meleye: Ratrapé u nén, dji di ki dji so scranse d' etinde ti flûte a de profindis. Si ti vous absolumint xhufler, xhufele nos des spitantès airs ki nos ravigotront, el plaece di nos fote des noerès idêyes. Oubén, shofele dissu l' tchandele pol distinde; shofele padzo des ouxhs po rfoler l' vint d' bijhe. Shofele dissu l' cabolêye pol rafroedi, mins ni t' mele pus d' nos fé del muzike.
Fene: I m' shonnéve ki vos l' inmîz bén, mi, l' muzike.
Meleye: C' est djustumint po ça; tes tchoûlreyes di pîlåd k' a pierdou ses oûs, ci n' est nén del muzike, ça. Li muzike, por mi, i fåt k' ça fouxhe gaiy, ki ça sinte li solea, ki ça dene l' eveye di gambyî, di zoupler, di trover k' el veye est bele. Avou del muzike come li cene ki ti nos rmoûs dispu kékès samwinnes, saiss bén k' t' as l' air d' ene bele hoûlote et k' i gn a des côps ki dji t' dinreu bén deus sôs po k' ti stitches on boutchon dins t' gavea. N' estoz nén di mi avisse popa ?
Li grand pere (sins lever les ouys di s' gazete): Hê hem !
Meleye: Dji l' saveu bén d' avance ki ça sereut co "hê...hem !". Vos n' avoz djamåy seu k' l' ecoraedjî, vos, ciste araegne la. Vos n' polîz må di m' gåter come ça cwand dj' aveu si ådje.
Fene: Mi, dji trove k' i n' vos a nén dressî assez, vos deus matante Gustene.
Meleye: Waite todi d' roter ossu droet ki t' moman, tigneuse.
Fene: Et d' fé roter mi ome ossu roed k' popa, hin man ?
Meleye: Ti vass taire, aspik ? Si dji n' l' åreu nén fwai roter, t' popa...
Fene: Vs avoz del tchance di esse tcheute dissu on bounaesse.
Meleye: T' as dit l' mot. C' est ene boune biesse, télmint biesse ki, sins mi, il åreut ddja yeu fwin, et ki, tot tayeu k' il est, il åreut ostant d' trôs a s' marone k' end a å cou d' ene passete.
On etind souner cwatre eures a scole. Fene kimince a s' kitaper. Ele dit: "Cwatre eures, dedja" rapougne si saeyea et s' pea d' tchamwès, waxhote sins awè foirt l' air di sawè çk' ele fwait. Elle est tot d' on côp divnowe tote rodje.
Meleye: Tén, ti n' dis pus rén. T' es astrukêye ? I gn a ene baloujhe k' est intrêye dins t' clarinete ? C' est l' sounete del sicole ki fwait ci efet la. Damadje k' ele ni soune nén pus sovint ! Ma parole, ele ti fwait ostant d' efet ki si t' î ireus co, a scole. T' as ptete eveye d' î rintrer dispu k' i gn a on novea mwaisse di scole, e scole ?
Fene: Mon Diu, man, taijhoz vos. Vo l' la k' arive sol voye. I va passer. Si jamwais i vos etindreut !
Meleye: Et cwand i m' etindreut co ! Dji n' lyi doe rén, saiss, mi a ç' bea ptit rletchî la.
Li mwaisse passe divant l' finiesse drovowe I salouwe Fene d' on grand côp d' tchapea et dit d' en air timide "Bondjoû, Mamjhele".
Fene: Bondjoû, monsieu l' mwaisse.
Ele riclôt ttossu vite li fniesse. Li rassôraedje des cwåreas est fini.
Meleye: (ki djipe come ene sote, et s' mete a xhiner s' feye) Bondjoû monsieu l' mwaisse, bondjoû monsieu l' mwaisse ! Måria Deyî, m' feye, ki t' es distinguêye, tot d' on côp, et ké bele pitite boke a cou d' poyon. Ti cåzes cåzumint ossu bén k' el comere del radio cwand ele fignole "Bonsoir, chers auditeurs..." Cwè çki t' prind, don ? Tén, tes cwåreas sont rnetyîs, asteure ? Ass disclapé totes les schites di moxhe ? C' est tolminme drole, saiss, ça. "Bondjoû, monsieu l' mwaisse !". Et tot d' shûte après ça, panf, on rclape li fniesse !
Fene: C' est bén damadje ki dji n' pou rclaper ki' ça !
Meleye: Vouss ki dji t' deye li franke mårgurite ? Li ptit mwaisse di scole, hin, m' feye, i t' a peté on côp d' solea. T' end es fene sote, et ti n' låtchrès les cwåreas k' el djoû k' i t' årè yeu dit k' i sont rlujhants assez a s' gosse oubén k' il årè yeu l' idêye d' intrer dins l' måjhon po t' dispinser di t' afitchî al finiesse. I n' ti manke pus grand tchoi po-z end awè l' air, d' ene afitche, et co d' ene bele. Avou l' siné do notåre et on grand timbe, ça î est. Et ladso, nos metrans: "A vendre jeune fille un peu berbluwe, mais bien sous tous rapports, quitte et libre de charges apothicaires; préférence accordée aux intituteurs"
Si des mots difficiles se présentent à vous sur ces pages, allez voir s'il ne sont pas expliqués dans le Splitchant motî do walon (avec brève traduction française), ou dans le Wikipedia, l'encyclopédie en wallon (suivez: "Pordjet Esplicant Motî").
(index des pièces de théâtre présentées en wallon normalisé) Djivêye des pices di teyåte prezintêyes e rfondou.
(homepage théâtre wallon) Alans rzè eviè l' pådje moennrece des bokets saetchî foû des pîces di teyåte e walon.
(Index des auteurs dont les textes sont disponibles en wallon comun) Djivêye des scrijheus k' ont scrît u k' ont stî rashious e rfondou walon
(Back textes en wallon comun) Erdalans sol pådje des scrijhaedjes e rfondou walon.
(Back homepage) Alans rzè el mwaisse-pådje
(homepage wallon comun) Alans rzè eviè l' pådje moennrece do rfondou walon.
Sacwants scrijhaedjes di cisse waibe cial polèt esse dizo abondroets; nos les rsaetchrans foû s' i fåt. Sacwants bokets scrîts ezès walons coinreces polèt aveur sitî ene miete rassonrés po poleur shuve pus åjheymint les mwaissès rîles do rfondou walon.
Li djouwaedje di cisse pîce cial divant les djins si frè tot payant ls abondroets al SABAM.
Certains textes peuvent avoir subi des modifications mineures pour faciliter leur insertion dans le projet do langue nationale pan-wallonne.