|
|
Poésies wallonnes d'auteurs occasionnels (normalisé). Arimeas di scrijheus a l' ocåzion (rimetous e rfondou). |
|||||
|
|
Poésies wallonnes d'auteurs occasionnels (normalisé). Arimeas di scrijheus a l' ocåzion (rimetous e rfondou). |
|||||
dierin rapontiaedje - last update: 2004-11-10.
Dressêye:
El ronde des tchapeas (Maurice Marcelle) Tot seu (Léopold Massinon).
Dispu les godiches di nos grand-meres disk' a nosse tins
Les tchapeas ont fwait do tchmwin do pus ptit disk' å pus grand
Gn a yeu des bounets des turbans, des tokes, des bibis
Gn a yeu des scrabouyîs, des longues, des ratchitchîs, des rasplatis
Des biscoirnous, des toirdous, des plats, des treyîs des må-fotous.
Des hôte-fôme, des beguinetes, des bicoines, des gros djouflous
Soeye di strin, di stofe, u e pea d' crocou d' leyopår
Avou des vweletes, des dinteles, des rubans u des ploume di canårds
Des pus barokes avou des cis a grands boirds, a lådjes gotires
Djinre coboy, u mecsikin a lådjes coirnires
End a yeu des cis a boirds rabaxhîs, a boirds erlevés u plintchîs
Avou des tons di totes les coleurs, coirdons, des nåletes, ailes d' oujheas ou diyamants
Des boukets d' fleurs, ploumes d' otruche trokes di reujhéns, riglatixhantès ôrreyes
Ouy les målureus tchapeas ont l' air d' esse metous d' costé
On pôreut dire k' i sont vormint abandnés
Li môde a candjî, come el resse, a l' eure d' ådjourdu
Po n' nén distrure si permanante, on ndè va a dfûle tiesse
Dayeur, les modisses sont d' pus råles avå l' payis
C' est on mestî come tant d' ôtes, so s' disparicion
Maurice Marcelle, Cercle d' Histoire de Presgaux.
Èn efant
Tot djouwant
Creye å lon
Ene tchanson.
On moxhon
Padzo l' pont
Texhe on ni
Po ses ptits.
Ene berbis
Sol paxhi
Rizoupele
Di s' pus bele.
Mi, mierseu,
Tot peneus,
Dji ratin
On londmwin
Léopold Massinon (sikepyî e 1925); foû di Noveles 61 (2004).
Les dijheas sont-st evoye, i n' dimeure ki les steules
Tot do long do hourlea, les mexhneus ratindèt
Sont la dispoy deus eures, onk avou s' vantrin d' toele
L' ôte avou ses savates, ki magne on ptit boket.
Ci-la, on pô pus lon, ki n' a wåde di s' ashir
Et ki schoume et pîtlêye tot ratindant l' moumint
K' el côp d' xhuflet dinrè po-z ascoxhî l' oirbire
Et rintrer roedabale el grande tere å frumint.
Ca î est ! C' est l' rouflåde, on vore di tot costé,
On s' kiboute, on s' kihere, c' est l' margaye, c' est l' trûlêye
C' est å ci k' va l' pus vite, i fåt greter, råvler,
Fe travayî l' fiemtea, fé des belès pougneyes,
Nén des belès manires, çoula n' conte pus asteure
C' est l' bodene ki glouctêye, c' est minme li må d' Sint Leu
Ki vs grawtêye sins ritna, sins låtchî, sins mezeure
Et ki fwait k' d' on agnea, vs estoz divnou on leu.
Les saetchs sont bén rimplis, li terlêye est rnetieye,
Les mexhneus s' ridressèt, vanés, mins awoureus,
I voeyèt ddja les pans, motoit minme ene dorêye,
Ci n' est nén k' ene vuzion.et ça les rind djoyeus !
Totaleure, c' est l' flayea k' i front tourner timpesse,
(Tot) tchantant po s' enonder et fé toumer les grins,
(Tot) roviant l' guere on moumint et tot rtrovant leus foices,
Tot tuzant ki kékes djoûs, i magnront a leu fwin.
Renée Cavrenne, divins: Li Cwerneu, lº 1-2004.
Escrire e walon, on reve di djonnesse;
Dj' î pinséve sovint
Cwand dj' esteu gamén
Cwand k' el mwaisse d' escole etasséve dins m' tiesse
Totes sôres di machins,
Et minme do flamind.
Escrire e walon come on påle a Lute
Come tchantéve cobén
Èm grand-pere Gustin,
Tot come i tchikéve ou sucî ene batlute;
Escrire come djel sin
Avou tos mes dints.
Po dire e walon tot çki dj' a dins mi åme
Di l' aiwe et do vén,
Et co do saeyén;
Pol dire a tolmonde come on l' fwait a s' mame
K' on-z a do bon tins
K' on-z a do penin.
Tchanter e walon, tchanter les promesses
Do bontins ki vént,
D' èn ahan plin d' vén.
Tchanter e walon etot rlevant l' tiesse,
E pinsant ki dmwin,
Ça serè co l' bon tins.
Georges G. Boudard, divins: Ligue Wallonne, 12-2002.
Schayetmint, li solea reye.
Bén lon, gn a l' cok k' a tchanté
Mouze rilatixhante, tchereye
Les ronds d' ôr d' on cir d' esté
E vî clotchî d' Notrudame
Li mwaisse-souneu vént d' moussî
So les coides, i saetche d' adrame
Mågré k' poite dipus d' ene croes.
El toû, c' est ene tribalreye
Les orondes et les airtchîs
Respondèt d' ene claire tchawreye
Ås clotches k' on-z ôt resdondi.
Bén lon, gn a l' cok k' a tchanté
L' andjlusse a dedja xhilté.
Ouy, i soune a toû d' bresse
Totes les bassès taeyes do clotchî.
C' est tot l' peupe k' i fåt houkî
Di lådje et d' long, les vwès beneyes
Tribolèt sol viye cité
Mins gn a l' priyesse ki påtrifeye.
Sours, i vs fårè rapåjhter
Ele si rapinsèt, malenes
K' on djoû d' nôvimbe, n' a pont d' tins
Elle ont, sins rhaper alinne
Diné ls airs les pus hôtins.
Tribolez, m' bea cariyon
Fiestans l' victwere del nåcion.
Il a souné bén des transes
Li mwaisse souneu d' nosse cité
On n' trouvreut nén s' kivalance
Po moenner l' Mizeréré.
Lu serè l' dierin årtisse
Ki nosse clotchî årè veu
Notrudame esteut s' lodjisse
I n' l' a cwité k' po mori.
Sint Pire, seur, lyi drouvrè l' poite
Bén å lådje, do paradis.
Et les clotches d' årdjint, tchafetes
Tribolront a ndè pampyî.
Li Madone, les andjes, djoyeus
Buskintront leu mwaisse-souneu
Li mwaisse souneu d' Notrudame
Notrudame ås troes Clotchîs
J. Schoenmakers, divins : Li Cwerneu, måss 2003.
Si dj' sereu on croyon, dji cnoxhreu tes pinsêyes;
Dj' åreu bon d' esse a t' cô si dj' sereu on colé;
Si dj' sereu l' telefone, ti m' djåzreus a mi oraye;
Ti m' loucreus pus sovint si dj' sereu-st on revey;
Si dj' sereu on loûloûsse, dji doimreu avou twè;
Dji xhoubreu totes tes låmes si dj' sereu on noret;
Si dj' sereu des pantis, dji fiestixhreu tes djambes;
Si dj' sereu on fåtûle, dji t' rawådreu el tchambe;
Si dj' sereu on solé, dji sereu a tes pîs;
Dji rabresreu tes lepes si dj' sereu on coyî;
Si dj' sereu on påwion, dji t' metreu del coleur;
Si dj' pôreu esse ene rôze, dji t' prustêyreu d' l' odeur;
Si dj' sereu ene ampoule, dj' esprindreu tos tes dzirs;
Si dji sereu l' amour, dji rçureu tes sospirs.
Mins dji n' so k' on lapén k' a sogne, ki court evoye,
Et cwand ti n' es nén la, dji pleure et dji m' anoye.
L.G. Elgé, Fré Luk divins Club Walon d' Måmdey, l° 9, djun 2002.
Lançans nos, vla m' prumî scrijhaedje e pinsant a Djåke Bertrand et ås cwate såjhons d' ene vicåreye.
Zabele.
Dji m' vou sovni, Zabele, do tins di nos vint ans,
Nos avéns nos deus mwins, waire di liårds, li veye padvant,
Nos nos voeyéns voltî, eyet mi, dji vos djheu:
" Tchåfez vos dins mes bresses, ça nos spågnrè do feu. "
Å bon tins d' noste amour deus popenes ont disclôs,
Sclameures di nosse bouneur, li dzir di esse eshonne,
Vosse tcholeur po nos troes disfacive les såjhons,
Eyet l' solea d' vosse cour ertchåféve nosse måjhon.
A vosse dimeye vicåreye, vos estîz djonne grand-mere,
Erglatixhante, djoleye, l' beaté d' vos cwarante ans,
Po mi, c' esteut l' esté ; dji trovéve dins ene comere,
Ene feme ey ene mwaistresse, el braijhe ki manke a tant.
Co vint anêyes di bråyes et al fén, rén k' nos deus,
L' ahan tinda vos tchveas, aloumweres di tcholeur,
L' amour n' esteut pus raedje, mins fowêye e tijhons,
Amisté, complisté, porlondjmint del passion.
El tins cora trop rade, dijh ans po s' erpoizer,
Et on laid djoû, d' on côp, l' fåtcheuse a tot scheté,
Ey el tins, dins l' såvlî, n' a pus passé por mi,
Dj' a viké po ls efants, mins m' memwere a låtchî.
Avou les ptits dierins, dji so divnou tayon,
Did la-hôt, vos dvoz rire cwand dji m' brouye dins leus nos,
Et si vos mi rwaitîz, dins nosse grand lét, ståré.
Non, dji n' so nén malåde, mins dji so scran, vané.
Il ont dvizé d' cancer dins des mots d' bernatîs,
I gn a k' ene seule afwaire, c' est k' dj' a viké trop vî,
Tot l' tins passé sins vos m' a shonné vude et long,
Dji va serer mes iys, dji vou rider, m' poyon,
Dj' a tot m' coir k' est bagueu d' ivier, di froed, d' djalêye,
Mins dji m' vos va rtrover, vos m' ertchåfrez, Zabele.
Djan d' Courcele (Jean Nihoul), divins: Calindrî walon 1998.
Djan d' Courcele a morou nén co shijh moes après k' il åye escrît ci powinme ci.
(version régiolectale) Modêye coinrece.
Mins k' tot va må cwand on î pinse.
K' el monde a stî må edvinté !
Po tchaeke munute ki t' es a ti åjhe,
T' es des eures å long amayî.
Ci n' est nén k' on dmande tote rosteyes
Les ålowetes tcheyant d' å hôt.
Mins cwand on a ene djaeye a croxhî,
C' est k' on a pus les dints k' i fåt.
Djonne ome tot seu, c' est nén ene veye;
On-z est todi a pesteler.
Mins si on s' dene ene kipagneye
Adon, t' n' es pus fok berdelé.
El monde est come ene nouve djakete
Côpêye so on måva patron.
C' est come elle est k' i vos l' fåt mete:
Pus k' on l' ertoutche pus k' ele va cron.
G. Michel divins: Ligue Wallonne, måss 2003; accent d' origine: Silly.
Li gros bî ki triviesse li viyaedje
Ni deparéve nén l' payizaedje
Dji vs cåze did la bråmint des ans
Cwand il esteut vif come li vint
I s' amoennéve did pa la hôt
Et sins s' presser dipus k' i n' fåt
Tout gruzinant tot l' long des tchamps,
Tot s' kitapant dins les tournants,
Drî l' presbitere, i s' enondeut
Po dischinde viè li Basse-Libin
Sins rovyî l' etan do molén
Bon an, mal an, k' i rimplixheut.
Djondant l' lavwer, tot rapåjhî
I tnot kipagneye al rouwele.
Ki c' esteut gaiy, avou Moman,
Cwand dj' nos î aléns pormoenner.
Padzeu l' griyaedje, ele nous mostréve
Li trûte passant come l' aloumwer
Les tchveas d' andje et les oûs d' gurnouyes
Les maclotes et pu les mamjheles.
Tot-z eralant, on n' mankéve nén
D' intrer å lavwer po schoûter
L' aiwe ki touméve dins tos les batchs.
Tot cloyant, les ouys, on s' voeyeut
Dé les chutes do Niyagara
- On-z aveut apris ça e scole -
Mins on bea djoû, ç' a stî ene zine
On-z a dit k' il esteut trop niche
Poluwé, epestiferé
Des mwaijhès odeurs, et k' ça flairéve.
Li gros bî n' è pleut surmint rén;
C' est portant lu k' on-z a pûni.
On l' a oblidjî a-z intrer
Dins des grossès buzes, deus pîs dzo tere
A n' pus vey li coleur do cir.
Li lavwer, tins k' on-z î estéve
On l' a dismantchî, pire pa pire
Fåt dire k' i n' sierveut pus a rén.
Nos djonnès anêyes sont voye avou.
C' est po ça ki, cwand c' est k' i rlegne
Et k' i ploût a drache, a saeyeas
Li bî, courcé, mousse foû di s' lét
I rfuze d' intrer dins les buzetes;
Adon, fåt houkî les pompîs.
L' ome vout todi esse mwaisse di tot
Mins, non pus, c' est on vî rime-rame
L' aiwe courrè todi so valêye
On n' mwaistrirè nén nosse gros bî.
Françwesse do Coibjhî, fevrî 2001, divins: Coutcouloudjoû 68 (måss-avri 2001); accint d' oridjene: Libin.
Li coibjhî.
Mi grand-pere esteut coibjhî.
C' esteut adon on bea mestî.
Todi ashid so si tcheyire,
Djondant li vite di s'n etabli,
Do matén al nute, i claweut.
N' esteut jamwais lontins tot seu:
Gn aveut todi Tibî Meyî
Po lyi tni on pô copagneye.
Cwand dji moussive dins s'n atulier,
L' odeur du cûr m' èmacralot.
Dji n' aveu d' ouys ki po les clås:
Gn aveut des noers et des rlujhants,
Des ptits stocaesses et des longous.
A costé, c' esteut les corietes,
Et dins l' cwén, l' ovraedje ratindeut.
I nd a rismelé des solés,
Sins jamwais s' plinde ni berdeler.
Todi d' atake, todi contin
Di ç' tins la, n' è faleut rén tant.
Mwintes côps, dji sondje co a m' grand-pere
K' a yeu tant d' må, si pô d' plaijhi.
Il est moirt dispu céncwante ans;
Dj' ô todi l' brut di s' martocaedje
Dji sin todi l' odeur do cur.
Josée Schneider (Françwesse do Coibjhî), divins: Bulletin Communal (Libin), 3 / 1999; accint d' oridjene: Libin.
E poujhant dins nosse boesse ås letes
Dji discovere, avou plaijhi,
Des belès cåtes eyet des letes
Sicrîtes po m' feme ostant k' por mi
Tos vos sohaits et vos beas djesses
Ont moussî droet dins l' fond d' nos keurs
Et s' il a dvou toker ene miete,
Ci n' esteut ki d' djoye et d' bouneur !
Arivé l' djoû des bistocaedjes,
(fiesse fwaite esprès po les pus vîs)
K' ont yeu leus céncwante ans d' mariaedje
I gn a waire ki nos ont rovyî !
I ns ont ofri des belès fleurs,
Bokets rén d' mia, miråbiliås !
Totes leus beatés et leus sinteurs
C' est do bleuw cir, on cwén d' solea !
Bråmint nos ont vnou rabressî
Chweyî, gåter, feliciter,
Pa tos les costés, on ns a dit:
Waitîz d' menaedjî vosse santé !
Merci, mayeur, merci, soçons !
Fouxhîz parints oyi ou non
Nos waitrans d' shure vos meyeus veus:
Po co viker lontins eureus !
Lorent François; li 5 di djulete 1983; accint d' oridjene: Wanfercêye-Bålet.
Cwand nosse vî Sint Silvesse fwait ds apresses po baguer,
Et rprind l' plaece ki lyi rvént dins l' novea calindrî
K' i plouve a rlaye, k' i nive, k' i gn ouxhe cwate doets d' waergla,
Oudonbén del noere bijhe ki mousse disk' a l' oxhea,
Les djonnes (come di nosse tins), putoit ki di s' xhiner,
Fonçnut pus roed ki l' vint por zels aler fiester
Sk' å matén, l' novelan, lon d' sondjî ki l' novea
Va cråwer, e passant, l' ci ki bate do pena.
Po sacwantes, ci djoû la, c' est dabôrd: leu bilan,
Mins nos, ci n' est nén ça. Nos, c' est: li djoû des bounans
K' on inme ofri, k' on rçût, k' on va vey ses parints,
K' on mindje ostant k' on boet (minme amon ses vijhéns)
C' est l' djoû k' on a l' pus d' betches, k' on mete si bea tournan,
Ki sint bon les galetes ou l' bouyon... ça depind...
Ki tot l' monde si rabresse et s' fwait des complimints,
K' on rintere mwincons d' cresse, ttossu plin k' on boudin !
Po des ôtes ?... c' est l' disbåtche, grijhès eures et tourmints
A sawè, k' a leu tåve, i manke ene di leus djins,
C' est l' djoû k' on drouve si åme, k' on-z apåjhe les douleurs
Des cis k' ont yeu l' guignon di piede... di leu bouneur...
Lorent François; accint d' oridjene: Wanfercêye-Bålet.
Mi vweteure, kéne bagnole, end a nén deus pareyes;
Elle est todi foirt gåye, mågré k' elle est si viye
Coronêye come ene rinne elle est l' pus bele di totes
Ses ouys esprindèt l' voye, cwand mi djî n' voe pus gote
Metowe divant ses sours, pus coûte del corosreye
Elle ont telmint candjî, ces dierinnès anêyes
Dedja vint cénk pretins, eco foite come ene djonne
Ele dischind roedbale, monte les grytes sins poenne
Foirt roed u doûcetmint, tofer c' est ene boeveuse
Po tourner sins hossî, fåt des bresses di lûteuse
Elle a-st on grand volant come on vierna d' batea
Si cofe est foû mezeure mins ådvins, tot est bea
Li tchåfete va tofer cwand on-z est bén moussî
Po-z apontyî l' moteur, fåt des omes di mestî
A målåjhey di s' mete; cwirt todi l' bon costé
Ele n' inme nén les vijhenes, k' el pôrént bén greter
Tote blanke ele riglatixh come nivaye å solea
Po rintrer e s' måjhone, tote fire et sins acro
Loukîz l' del tiesse å cou, m' vweteure, c' est ene nosse dame
Dji l' adore sins gaddjetes, ad vitam eternam
Jacqueline Knappen, divins Djåzans walon, bontins 2003.
Cwand dj' esteu ptit gamén
Ki popa cåzéve, dji schoûtéve,
Lo boke å lådje, et dji m' dijheu :
" Popa sait tot, c' est on malén ".
Pus tård, cwand dj' a stî a scole,
K' el mwaisse nos dmandéve kesses et messes,
Papa rispondet çk' i saveut.
Mi, dji m' dijheu : " I n' sait nén tot ".
Dj' a crexhou, dj' a divnou pus grand
Et cwand dj' a atrapé vint ans,
Popa pleut dire tot çk' i voleut :
" I n' saveut rén, mi, dj' saveu tot ".
Asteure, mi, dj' a l' ivier sol tiesse,
Et dj' sondje co a lu, bén sovint.
Mi k' aveut yeu l' idêye k' il esteut biesse,
Dji m' dis : " Popa, c' esteut seur on malén ! ".
Edouard RIES, li 14 di måss 1989, nén eplaidî.
Si des mots difficiles se présentent à vous sur ces pages, allez voir s'il ne sont pas expliqués dans le Splitchant motî do walon (avec brève traduction française), ou dans le Wikipedia, l'encyclopédie en wallon (suivez: "Pordjet Esplicant Motî").
(Index par auteur) Djivêye des scrijheus. (dont les textes sont disponibles en wallon commun) Djivêye des scrijheus k' ont scrît u k' ont stî rashious e rfondou walon.
(Back textes en wallon commun) Erdalans sol pådje des scrijhaedjes e rfondou walon.
(Back homepage) Alans rzè el mwaisse-pådje
(homepage wallon commun) Alans rzè eviè l' pådje moennrece do rfondou walon.
Sacwants scrijhaedjes di cisse waibe cial polèt esse dizo abondroets; nos les rsaetchrans foû s' i fåt. Sacwants bokets scrîts ezès walons coinreces polèt aveur sitî ene miete rassonrés po poleur shuve pus åjheymint les mwaissès-rîles do rfondou walon.
Some texts may be affected by copyrights and eventually need to be removed from this server in the future.
Certains textes peuvent avoir subi des modifications mineures pour faciliter leur insertion dans le projet de langue nationale pan-wallonne.
