|
|
Textes en wallon sur les nouvelles technologies. Sicrijhaedjes e walon so les nouvès tecnolodjeyes. |
|
|
Textes en wallon sur les nouvelles technologies. Sicrijhaedjes e walon so les nouvès tecnolodjeyes. |
dierin rapontiaedje - last update: 2005-07-22.
Dressêye:
Le système de navigation par satellites "Galileo"
Li cir-moenneu Galileo : so pås so fotches après 10 ans d' eguegnes.
Brussele, 27 di djun 2005
Set ans après si skepiaedje e 1998, li pordjet Galileo vént di trover on moenneu. C' est l' comission Uropeyinne k' a relî les soumissioneus et tchoezi èn ashonna di sacwantès societés ki s' lomnut EADS (grope uropeyin), Thales (francès) Inmarsat (inglès), Alcatel (francès), Finmeccaina (itålyin), AENA et hispasat (ambedeus espagnols).
Ciste atelêye la årè l' ådjeu di tni l' botike Galileo 20 ans å long. On-z avire k' i vont poleur aråvler 500 miyons d' uros tchaeke anêye, åtoû des anêyes 2020.
Mins dvant, i fårè passer al caisse. Dj' ô bén mete sol tåve 1.4 miyård d' uros divant 2007. Ces canses la, c' est a pô près deus tîces des costindjes po mete e plaece les 34 sipoutniks ki vont divni li Rantoele Galilêye.
End a yeu, paret, des xhames el voye divant kel pordjet ni soeye so les rays.
Po cmincî, gn aveut l' Almagne ki s' plindeut ki c' esteut leye k' aléve ploujhî e s' taxhe po payî on gros boket do pordjet, mins ki ses eterprijhes ni rçuvént nén çou k' elzî rivneut.
Tot å cmince, c' esteut les Inglès et les Olandès k' avént dit "Nonna". Après di tos les costés, on-z oya brutyî k' el pordjet costéve pår trop tchir po çou k' c' esteut.
Mins les pus grands meteus d' pires el roye, c' esteut les Amerikins, djalots come des coucous ki les Uropeyins alént fé leu prôpe sistinme di cir-moennaedje, et nén eployî leu prôpe rantoele G.P.S. mins ci-ciale est militaire, çou ki fwait ki l' Urope n' åreut måy polou saveur les ca et les ma del mwaisse agayonreye: li sistinme rûsse, li Glonass, est dås militaires eto.
Ça fwait k' Galileo serè l' prumire djéndjolreye di cir-moennaedje civil.
Ci n' est nén del pitite bire, da, ci pordjet la. Les studias (2002-2005) ont ddja costé 1,1 miyårds d' uros. Di 2006 a 2008, c' est li stramaedje des spoutniks et l' bastixhaedje des antenes raloyreces. Li facteure 2,1 miyårds d'uros, ki 1,4 miyård serè payî pås deus eshonnas INAV Sat et Aurely ki rascovrèt les 7 societés ki nos djhîs ciddé padzeu et, pus lon ene cwarantinne d' eterprijhes k' eployront, e 2010, 150.000 djins.
A cwè va siervi galileo?
A totès sôres, metans:
Lucyin Mahin, li prumî d' djulete 2005.
L'avenir de l'industrie informatique au cours de la prochaine décennie.
Sapinse å Bill des Gades.
Li ci k' on-z a sifwaitmint spoté, c' est Bill Gates, l' askepieu d' Microsoft eyet l' ome ki l' tént l' mî [le plus fortuné] del daegn.
Sapinse lu, l' industreye des copiutreces, ki n' va nén trop bén pol moumint, n' est nén dtrop a plinde, po les dijh ans ki-vént, todi. Come di djusse, l' anêye passêye (2001) fourit dloujhante et disbåtchante.
Avou l' sitrindance do handele [récession commerciale], on pô pattavå, gn a mo des eterprijhes k' ont ravalé leus costindjes informatikes. Gn a yeu, avou, totes les societés d' l' Etrernete k' ont volé e bokets, do côp ki l' bouytaedje di biyteu [bulle spéculative], k' aveut gonflé åtoû d' zels, s' a yeu disboscheté [dégonfler, crever].
Come on maleur n' avént måy tot seu, après les atacaedje do World Trade Center di Noû-York, les djins ont stî disfrankis, et wårder leus liårds sins lzès pus tant alouwer, po si kécfeye gn åreut l' guere. Çoula n' est nén po bouter al tcherete di l' economeye, la, ça.
Eto, l' anêye 2001 serè dandjreus l' prumire k' on-z î vindrè moens di copiutreces di måjhon (PC) ki l' anêye di dvant, et çoula, dispu 15 ans.
Les djins sont dischandis [refroidis] po l' informatike: ça s' a co veyou al fôre "Comdex", li grand radjoû des éndjolîs, des éndjolisses et des éndjoleus, [fabricants, programmeurs, utilisateurs de PC], wice k' i gn a yeu 25 åcint moens di djins ki l' anêye di dvant.
Mågré tot, on-z a co foirt dandjî di copiutreces, totavå l' daegn. Aprume po ls eterprijhes mins eto po les mierdjins [individus, particuliers], k' ont todi dpus d' agrè po les muzikes, les djeus, les fotos k' on trove sol Daegntoele, et arinner ls ôtes todi dpus avou des emilaedjes. Sapinse nosse Bill des Gades, les dijh anêyes ki vnèt voeront co ene nouzome crexhince do secteur Etrernete.
" Ça fwait ki ci n' est nén l' fén des belès anêyes des éndjolîs, dijha-t i; nén ddja li cminçmint del fén, mins c' est motoit djusse li fén del comince. " I rcopyive drola ene dijhêye da Winston Churchil, li prumî Minisse Inglès, e 1942, å toûnant del guere 1940-1945.
Å djoû d' ouy, gn a dpus del mitan des manaedjes amerikins k' ont ene copiutrece e leu måjhone. Did ci a 2010, sapinse a Bill Gates, end årè di pus d' ût so dijh, eyet mwints côps, vos trovroz deus u troes éndjoles dins l' minme måjhone. Ossu timpe ki 2002, les éndjolîs divrént rviker so blancs poes [faire de bonnes affaires], resplica-t i co.
Paski les dierinnès tchôdès modowes [dernières innovations] des copiutreces, eles seront foirt djinteyes [performantes], bon martchî eyet raloyeyes eter zels wachlirmint, [par les ondes] sins fyis d' telefone.
Ç' a stî pol Bill l' ocåzion di prezinter li novele tåvlete di djeus [console, playstation], l' Xbox, li prumire da Microsoft, et eto les dierinnès avanceyes del calputrece, li calpén electronike wice ki les cmandaedje, estô d' esse tapés sol taprece, sont tot biesmint scrîts so ene ardweze avou ene toutche, come å bon vî tins des scoles di viyaedje.
Did ci a cénk ans, les calpéns-copiutrece (calputrece) seront foirt al môde å Noû-Payis (USA), a-t i xhuflé.
Bén binåjhe di l' aprinde, saiss mi, paski dj' aveu ddja cåzé d' ça e 1995 cwand dj' a riscrît li cloyaedje di "c' est todi l' aiwe ki doime ki neye".
Come di djusse, li Bill ni voet k' les rôzes et les violetes, sins tuzer azès spenes, come les gueres et tot l' sint-fruskin, di cåze del haeyåvisté ["détestabilité"] ki va crexhe todi dpus eviè ls Amerikins, trop grandiveus dins leu role di Superpoûxhance.
Mins s' fåt i todi bén pretchî po s' tchapele, da, tizôtes !
Lucyin Mahin, li 2 d' decimbe 2001.
Présence du wallon sur l'écran de l'ordi.
Metoz do walon dins voste éndjole.
Li prumire plaece u çki c' est åjhey di herer kékes mots d' walon, c' est dins çou k' on lome li waitroûlêye d' astådje [écran de veille]. C' est des imådjes ki parexhèt sol tévé del copiutrece, li " waitroûle " sapinse les moderniveus, cwand k' on n' si sieve pus di l' éndjole.
Voci comint s' î prinde, si vos estoz monté [équipé] avou Windows 95 so on PC. C'est l' sistinme di 5 Amerikins so 10. Les Makintochîs n' åront k' a nos dire, ene ôte feye comint k' ça toûne avou leu-z éndjolreye [hardware].
Po cmincî, metoz li stitchete [pointeur] del soris tolminme eyu [n'importe où] mins foû des imådjetes [icônes], et s' clitchoz sol droet boton. Asteme ! Vos estoz-st arotinés a bouter sol gåtche. O dzo do purnea [fenêtre] ki s' va afitchî, vos avoz " proprîstés ". Clitchoz. Vos voeyoz ene finiesse-livret a cwate pådjes. Adrovoz li deujhinme, " waitroûlêye d' astådje ". Vola, vos trovoz on ptit purnea o mitan sol hintche. Discatchoz [déroulez] les tchuzes : vos avoz surmint les " volantes finiesses ", " noere waitroûlêye " [black screen], et motoit co ds ôtes. Relijhoz [choisissez] : " scrijhaedjes " [marquee], pu, a droete clitchîz so " parametes ". Lavola, vos toumoz (sins vos fé må) so les pondants et djondants ki vos vloz mete e vosse waitroûle, cwand vos alez fé on niket [petite sieste].
Tchoezixhoz, po cmincî, li coleur di l' erî-fond. Pol moumint, dj' a do bleu-grijhe, mins divant, dj' aveu do måve. Vos relijhoz, avou, li vitesse ki li scrijhaedje va ndaler, rade u londjin. S' i s' va rtaper el mitan del waitroûle, u a l' astcheyance [aléatoirement], pa côps odzeu, pa côps odzo.
Adon, scrijhoz î vos pus binamés spots. Metans : On n' wangne nén si pwin a waitî passer les baloujhes. To n' î es nén co, séss, valet (båshele) al taye ås fraijhes. Çou ki vént d' rif erva todi d' raf. On s' moenne come on cnoxhe li biesse. Våt mî èn oujhea el mwin ki deus sol håye. Ça n' serè nén tos les djoûs rosti-boli !!!
Et si vos n' vloz nén shonner èn araedjî fini pol walon, èn aschativeus [extrémiste] sapinse Chôze, metoz sacwants spots dins des ôtes lingaedjes. Voci çou k' dj' a, di ces tins ci, so m' tévé, emey des spots e walon : Quien no ha visto Sevilla no ha visto maravilla; Quien no ha visto Granada no ha visto nada ! Time is money ! Chi va piano va sano ; chi va sano va lontano ! Ave, Caesar, morituri te salutant ; Ein Küss ohne Schnurbart is wie Suppe ohne Salz. Når det regner på præsten drypper det på provsten (ou bén e walon : cwand i plout sol curé, i gote sol mårlî)
Asteure ki vos avoz scrît vosse tecse, drovoz, a droete " Cogne do tecse " [format] et vos alez poleur tchoezi li fonte [police], li grandeur (prindoz li pus grande, mi c' est 72) et les letes ; normåles, clinceyes [italique], cråsses, cråsses et clinceyes. Tchôcoz (clitchoz so OK) on côp, deus côps. Validoz " taper èn ouy " [aperçu] si vos voloz vey çou k' ca dene mins rissaetchîz do côp vosse mwin del soris. Cwand vos avoz veyou, et k' ça vos ahåye, rischoyoz li soris, fijhoz co OK et s' leyîz totafwait an plan. Deus troes munutes pus tård (a l' asulon, come vos avoz cmandé) li messaedje mostere a tos vos soçon(de)s ki, avou l' walon, on va ddja lon.
Lucyin Mahin, divins Li Ranteule, l° 7, bontins 1998.
Li facs, ene éndjole do tins do vî Bon Diè...
... sapinse Peter Graham, onk k' a stî directeur o MIT (li bén rnoumé Massachussets Institute of Technology).
Ene biesse ki fwait piede bråmint des cwårs a totès sôres di djins, endè rva-t i, et dji m' vos va dire pocwè.
Li facs a stî edvinté pa des Djaponès paski li lingaedje djaponès est adjinçné come des imådjes. Ça fwait ki li passaedje d' on facs prind do tins d' telefone come po l' evoyaedje d' imådjes. Ça vos fwait 50 a 70 sigondes po ene pådje voyeye dins vosse payis. Dabôrd ki 95 facs so cint ni siervèt k' a voyî des messaedjes, nén des imådjes.
Oyi, mins, vos, ene pådje di scrijhaedje voyeye pa î-mêle, ele ni prind nén ddja ene fayêye sigonde. Ça fwait ki l' facs, c' est do coschuraedje di tins et di cwårs, co pus vite cwand c' est vos ki paye di vosse potche.
- Vos estoz seur on vindeu di copiutreces u di modems po djåzer inla, mi respondroz surmint. Mins tertos n' a nén tote ciste éndjolreye [ce hardware] la di metowe eter si frigo et li gayole do moxhon.
- Dji n' so nén vindeu d' éndjoles [PC], co moens on eternete-ahesseu [fournisseur d' accès a Internet]. Dji so djusse on novea uzeu [utilisateur] di cisse nouve tecnolodjeye la. El fåt bén dire, dj' a-st avnou sol tård dins ci ptit nozé monde la, ki dji n' conoxheu ni d' Eve ni d' Adam la nén co troes ans did chal. Ça fwait ki dji n' a måy yeu d' facs.
Dierinnmint, dj' a bén veyou, a studiant les pris des facs et des modemes, k' ene modeme c' esteut co bråmint meyeu martchî. Et li ci k' a les cwårs po-z acter on facs, noûf côps so dijh il a-st, eto, ene copiutrece di måjhon [PC]. Adon, pocwè aveur deus tracteurs so ene pitite cinse ?!
- Mins les djins n' sont nén co tertos eternaivieus u eternaivieuses [internautes], u aveur ene îmêle so si djéndjole. Avou les bråvès viyès djins - seur li grosse mitan di vos corespondants -, i lezi fåt co bén voyî des facs.
- Mins avou vosse modeme, mon parent, vos ploz tossi bén evoyî des facs åzès facsîs, ey endè rçure di leu pårt, eto. N' è savîz motoit rén ?
Asteure, metans nos o réz del daegn tote etire [au niveau mondial]. L' atôchance [communication] electronike passe co mo sovint påzès fiès do telefone. Et pa des côp, c' est bôré, savoz, ladvins. Adon, våt mî esse sitroet po passer. Et les facs-evoyaedjes sont lådjes et spès, vos m' ploz bén croere.
Vloz fé ene saye ? Alez dins on cibercafè. - Vos n' i trovroz pont d' cafè, savoz: CAFE, ça vout dire Computer Acces For Everybody: vos ploz djouwer tertos avou les copiutreces.- Moussoz en on cibercafè, di-dju, et alez vey li site www.net.be/connerotte, so l' afwaire Dutroux. Tcherdjîz li gaztaedje CNN sol "blanke måtche " di Brussele do moes d' octôbe 1996. Ladvins, gn a des belès fotos avou seur bråmint des ponts o pôce [point par pouce, DPI, dot per inch, unité de résolution des images]. Ça vout dire ki c' est come po fé passer on facs so les fiès d' telefone.
Ebén, i vos fårè, al boune, deus u troes grossès munutes po kerdjî l' djivêye [fichier].
Adon, estoz co rafiant [amateur] des facs, asteure ?
Lucyin Mahin, li 8 di djanvî 1997, divins Li Ranteule, lº 6, ivier 1998.
Noveles di des nouvès tecnikes.
" Imådjina ", li sålon des forveyowès imådjes...
...vint d' clôre ses ouxhs a Monaco. Dji vos nd avéns dedja cåzé, don, des forveyowès imådjes (chal). Li tchamp di ç' sôre d' imådjreye la est hute di tot çou k' on pout catuzer [élucubrer] et fortuzer [fantasmer]. On pôreut, si on vôreut, fé des films e walon sol guere di 40, u so on maleur dins on tcherbonaedje, uco sol revolucion lidjwesse. Et tot ça, sins passer l' soû d' l' ovroe [laboratoire]. Kéne afwaire !
Sony eyet Phillips ont ça a leus guetes
Matsushita, li grosse måjhon djaponesse, ki c' est da sinne li mårke di videyo JVC, vént di rdjonde ene soce etur Toshiba eyet Time Warner. Il est d' kession d' ene lûte po les standårds des videyo-disses lazer, et des disketes lazer po les copiutreces [CD-ROM]. Ça fwait ki l' sitandård da Sony eyet Phillips ni serè måy so do JVC. Po les ptits alouweus [consommateurs] did dimwin [vos et mi], ça vout dire k' on-z årè co deus sôres di bidons, come les sistinmes Pal eyet Secam po les posses ås imådjes [tévé]. Pôves nozôtes eyet les tchéns d' tcherete !
Polygram vout fé dins l' cinema.
Polygram. Cnoxhoz bén, don? C' est ene sorsoce [filiale] da Philips ki fwait dins les disses et les tchansons. Et bén, vo les la ki s' vlèt lancer dins l' cinéma eto, la, zels. Paski pocwè? Todi l' idêye ki les otostrådes åzès novèles [autoroutes de l' information], ci serè onk des grands martchîs did dimwin. K' on pôrè-z acater, metans on film longue-bobine so ene diskete di 3.5 pôces et s' li rlouker bén påjhûlmint so s' copiutrèce di måjhon. Li ci ki vicrè vierè bén !
Oyi, nosse pa aveut come des cwårêyès plakes...
... k' i tchôkive dins l' éndjole [PC]. I lomént çoula des disketes, diront-i dazård vos efants e 2010. Li tins des disketes n' a dandjureus pus k' ene coûte termine divant li. Toshiba vént d' trover ene pitite cwårtulete [come vosse Visa u vosse Bancontact] ki va replaecî ces grosses zonzons d' disketes 3,5-pôce la. Eyet ki tchedjront ôte tchoi ki les minåbes 1.400.000 bits di ces halcrosses la. Wice s' arestêyrè-t on, vormint ?
L. Mahin, li 09/07/1995 , nén eplaidî.
Les forveyowès imådjes.
Li måjhon francesse MATRA vént d' fé rexhe ene novele evincion: les forveyowès imådjes. Dj' avans rescontré l' directeur do Çante di Rcweradjes et Discloyadjes di MATRA voci, el Walonreye, Tiri Delbure, et s' lyi dmander cwè.
Li Ranteule: Monsieu Delbure, ça fwait k' c' est po dabôrd, insi, les noveas avançmints so les tecnikes des forveyowès imådjes?
Tiri Delbure: Plait-st a Diè, ci serè vindåve po dins èn an u deus.
L.R.: Cwè çki c' est d' ça por ene sacwè, å djusse?
T.B.: Metans on match di fotbal inte li Standård eyet Dinamo Moscou. Nos serans capåbes di fé vey, metans les reclames po les spas, sicrîtes avou l' alfabet normål åzès Beljes, eyet avou l' griftaedje cirilike åzès Russes.
L.R.: ... mågré k' li filmurece serè todi l' minme, eyet les reclames eto?
T.D.: Djusse ! C' est o botike, etur li rçujhaedje et l' evoyaedje di l' imådje k' i gn årè l' candjmint.
L.R.: Kî çki vs va payî po ça: les ekipes di fotbal u les tchinnes di tévé?
T.D.: La l' nouk, dit-st i l' soyeu ! Naturelmint, tchaeconk prêtche po s' tchapele, come di djusse. Les ekipes di fotbal ont d' todi pus d' rujhes po viker. Eles ni sont nén foû tchôdes po co des sorcostindjes. Di l' ôte des costés, les tchinnes di tévé pîlèt paski l' filmaedje des grands match lezî costeye todi pus tchir. Les rwaitants des tchenås brouyîs, zels, ni sont motoit nén pressés a leyî rmonter leu payaedje djusse po l' plaijhi d' vey, metans, Spa-Monopole sicrît a Lidje avou des letes aråbes.
L.R.: Ça vout dire, avou, k' on pôrè tchåspougnî les imådjes; k' on n' serè måy pus seur ki les ciles ki vos rçujhoz, metans d' Irak uksè d' Iran, n' åront nén yeu stî cpôtieyes. Par egzimpe po muchyî l' vraiy, a cåze k' on vout bassiner po Saddam u po Khomeini, nonna?
T.D.: Savoz bén, ciste ahike la ni date nén d' enute. C' est VBC, si djel tén bén, k' a-st evoyî, on djoû, on responda da Fidel Castro, k' aveut stî fwait pa on rapoirteu mo cnoxhou. Ci n' a stî k' ene hapêye pus tård k' on a sepou ki nost ome n' aveut djourmåy rescontré li leader máximo. Il aveut-st emantchî si n-adjåzia tot rplaeçant des bokets dissu n' on l' ôte, divins ene tchambe d' on grand otel di Miami.
I sereut tins k' les gazetîs - et les cåzeus o posse, dayeur - s' ayivénxhe des rîles di cdujhance a môde di djin. Eyet des finès stroetes, co bén ! Eyet di n' nén todi volou-z esse li prumî po fé on scoop.
Les marxhås l' sepèt bén, duwô: po fé ene sichoupe, dô, il est d' kession di bén rloukî li metå k' on vs dene. Ci n' doet nén esse do cru fier, savoz.
L.R.: Ha ha ha ! Merci bråmint des côps, monsieu Delbure.
T.D.: I gn a rén avou ça, ô. C' estè cwand vos vloz, dô.
li 5 di decimbe 1994
IBM / Intel, on moennaedje ki n' va pus k' sor ene fesse pås Francès a Mururoa
Les boutants et les royants d' ene brete eter les tchikîs et les copiutrecîs
Li Ranteule: - Ci samwinne ci, li grande novele avå l' djint del sorcomptince, c' est seur l' anonçaedje pa Intel k' i rtireut, po on moumint, todi, si tchike o Pentium do martchî. C' est on tchamp foirt tecnike, et mågré tot, ça pôreut candjî vosse vicaedje di tos les djoûs dimwin u après-dmwin, duwô, Biyel Dåbî?
Biyèl Dåbî [nost advizeu po l' economeye]: - Djusse ! Mins, po-z î vey ene miete pus clair, i nos fåt rmonter sacwantès anêyes en erî. Nén disk' a Matî Salè, savoz, n' åyoz nole sogne. Djusse ene pitite dijhinne d' anêyes. Li tchike o Pentium, c' est li dierinne advanceye divins l' tecnolodjeye des tchikes electronikes. Elle est co bråmint pus fele ki l' tchike 486. Li tchike o Pentium, ça vleut dire, po les ptitès djins come vos et mi, li drovaedje des ouxh des otostrådes åzès noveles.
LR: - Cwè çki c' est dedja d' ça po åk?
BD: - Ça vout dire ki vos pôrîz wårder so vosse copiutrece di måjhone vos films di fotos, vos diskes, vos lives. Eyet co rçure et ecassetler des imådjes direk del tévé. Tot ça avou des usteyes k' on pôreut åjheymint roister dins on scrinea.
LR: - Et cwè çki c' est l' arnoke, dabôrd?
BD: - Sapinse Intel, i gn è pôreut ariver ene ahike dins l' ovraedje des tchikes o Pentium on côp tos les 27.000 ans. Ci sereut dedja bén astcheyou, mi respondroz. IBM, li, bassene tot costés ki ça pôreut ariver bråmint pus sovint k' ça.
LR: - Mins nerén, on-z ôt brutyî k' IBM vout fé des niches a Intel. Cwand on vout bate on tchén, on trove todi bén on baston, nonna?
BD: - I fåt todi bén tuzer k' Intel, c' est on fabricant d' tchike, on tchikî, come on dit dins l' mestî. IBM, c' est on fabricant d' copiutreces, on copiutrecî. C' est minme li pus grand copiutrecî å monde. One copiutrece, c' est tot bounmint èn emantchaedje di tchikes electronikes djondant n-one l' ôte. Ça fwait k' Intel, c' est l' ahesseu da IBM. Normalmint, dins l' comerce, c' est les pratikes ki cmandèt les ahesseus. Li cande est rwè, dit-st i li spot. Avou l' arivaedje des tchikes o Pentium, - k' i gn a k' Intel ki les fabrike -, l' abiançaedje des foices serè ene miete candjeye divins l' moennaedje IBM / Intel. C' est Intel ki va poirter l' marone, come on direut bén. Ça vout dire k' i vindrè o pris k' i vôrè; ça vout co dire ki les copiutreces da IBM seront pus tchires ki les ciles da Digital u da Olivetti, metans. Sins cåzer des rîlas d' après Taiwan eyet l' Coreye. Ni rovians nén ki l' IBM rexhe tot djusse d' on grand radjinçnaedje, et k' dispu 1990, il a dvou foute a l' ouxh di pus d' 20.000 ovrîs dins l' monde etir. Asteure, i lî fåreut on ptit tins por li s' rischaper et s' riprinde alinne.
LR: - C' est po ça dandjureu k' il ont fwait ene soce avou Apple eyet Motorola?
BD: - Taiss k' ây ! Motorola, c' est l' deujhinme udonbén l' troejhinme tchikî å monde. Apple, c' est motoit bén l' troejhinme copiutrecî eto. Li soce k' il ont fwait zels troes, c' est po rcweri ene ôte sôre di tchike, tossi ovrante ki l' tchike o Pentium da Intel. S' il adiercixhèt leu côp [s' ils réussissent], ci serè Motorola ki les fabricrè, et Apple eyet IBM les actrént por zels monter des novelès djermêyes di copiutreces avou.
LR: - Et la l' cayet, la !
BD: - Awè ! C' est ça l' calema del bisbrouye IBM / Intel, mi shonne-t i.
LR: - Ebén, merci, da, Biyel Dåbî, et disk' al samwinne ki vént dabôrd.
BD: - Oyi. Ada !
L. Mahin, li 5 di djanvî 1995
Si des mots difficiles se présentent à vous sur ces pages, allez voir s'ils ne sont pas expliqués dans le Splitchant motî do walon (avec brève traduction française), ou dans le Wikipedia, l'encyclopédie en wallon (suivez: "Pordjet Esplicant Motî").
(Index des sujets traités en wallon unifié) Djivêye des sudjets diswalpés e rfondou walon.
(Index des auteurs dont les textes sont disponibles en wallon commun) Djivêye des scrijheus k' ont scrît u k' ont stî rashious e rfondou walon.
(Back homepage) Hay ervoye al mwaisse-pådje
(Page menu du wallon commun) Alans rzè eviè l' pådje moennrece do rfondou walon.
(Back liste des articles journalistiques de L. Mahin) Ralans è sol djivêye des scrijhaedjes di papîs d' gazete da Louline Voye
Les papîs da Lucyin Mahin polèt esse ricopyîs et ratournés francmint, tot metans l' no do scrijheu et leu-z adresse did so les fyis.
Papers from L. Mahin are free, inluding translations, quoting the author and their URL source.
