|
|
Sicrijhaedjes e walon sol moes d' måss. |
|
|
Sicrijhaedjes e walon sol moes d' måss. |
dierin rapontiaedje - last update: 2004-09-09.
Dressêye:
Textes d'almanach. Sicrijhaedjes d' årmonak.
Dji l' a veyou, distant m' finiesse
Avou s' solea tot batant noû
I m' aviza, tcherdjî d' promesses
Ca dji préjhive ses crexhants djoûs.
Mins l' pretins, parey k' ene wiyete
Candje di vizaedje a tot côp bon
Ouy, i vént di rwåkî s' bounete
I rnive a flotches sol djonne waezon.
Jean Rode
Dins l' rouwale ås pavêyes,
Les froeds meurs
Si fjhèt leu cinema.
Li rodje broume d' on crås mårdi
Fwait danser des ombes
Dins les estoeles
Li tins d' ene obåde,
Cwand l' cour s' improvijhe tabeur,
Cwand les rampårs s' improvijhnut muraye,
Cwand èn åvé s' improvijhe eternité.
David André.
Djan ki rît, Djan ki brait; li moes d' måss ni sait trop so ké pî danser. Li mwais tins ki ramasse ses mayes; li bon tins ki n' a nén co ses aiwes a pont : Va-t i ploure ou fé bon ? Gn a ostant d' trôs ki d' coxhes. L' ivier, c' est come les laidès biesses : cwand ele vont crever, c' est adon k' i n' fwait nén bon les djonde.
La k' il a ramonçlé ses veas d' måss : les noerès nouwêyes berôlèt cou dzeu, cou dzo so les viyaedjes, si coschirèt ås clotchîs et stramer pattavå leu plouve et leus gurzeas. C' est do tins do Bon Diu, Mins c' est nén di s' pus bea. Nos n' estans nén co å coron d' nos royes avou lu.
Portant, inte deus draxhes, li solea vint båker et s' mete a rire, pask' i sait bén, mågré tot, k' i va wangnî.
Schoûtoz l' djalêye ki s' disclape di tos costés; li boune tere ravike et s' coscheut et fé l' gros dos come on tchet ki s' rewoeye. Schoûtez cori les aiwes et tchanter dins les pazeas, dins les corotes. Schoûtez les moxhons so les toets fé l' araedje a tot spiyî. Vos n' plîz må d' esse si afrontés, vozôtes, la kéke tins, cwand vos vnîz d' cresse et sins moufter, betchî ene viye crosse padzo mes finiesses. Sins rprotche, savoz, mes efants ! Tchantez seulmint !
Ki po-z assoti !
***************
A l' schiråde,
Mareye Maråde;
Å grand feu,
Les shijhes e feu
Li ci k' vout vni,
K' il apoite ene djåbe !
C' est les coines do diale, paret i, ki broûlèt dins les schirådes des viyaedjes avou les ramons des macrales. C' est l' ivier k' on boute e feu come on vî sbara tot tchamossî. Do cwareme ki racmince, dji n' ai nén co si mwaijhe sovnance. Nosse måjhon, on n' esteut nén trop rwaitant so les penitinces. Pont d' tchå l' mierkidi, ni co l' vénrdi come di djusse. Mins pont d' pexhon non pus. Ene bone trûte del Lesse, dji n' di nin. Mins l' blanc gris pexhon k' arivéve di mon les Flaminds dins ene tcherete, maxhî avou des bokets d' glaece : neni, saiss !
Moman s' arindjive avou des oûs, do macaroni, et do froumadje... et po fini, ene dorêye cûte e for, clapante di fén souke, oubén avou do riz ou del simouye bén tapinêye. On s' è guedéve. " Li penitince, dijheut ele, moman, c' est d' esse djinti et d' bén travayî e scole. "
***************
Li moes d' måss pestele come on djonne polin ki coirnêye après les paxhis pa l' bawete do ståve. On direut k' on ratind ene sacwè, ene sakî. On-z a sôrti do bår li gros pezant banc et l' rimete so l' pavêye e ratindant l' solea et les canletes.
Dins les cortis, c' est l' grand dalaedje : on-z a foyî, cassé les rukes a grands côps d' påle et raspepyî les teres å rustea.
On s' atôtche padzeu les håyes : " On-z a bén l' tins ! Rén ki presse ! I djalrè co å moes d' avri. "
Portant on s' tént a l' gogne; et, a l' anuti, on-z a dedja semé kékès aireyes et rpiké sacwants chalotes. On nd a d' keure, savoz. Mins i n' fåreut nén k' el vijhén nd åreut pus timpe et des pus beles. Kés noveles, hon !
***************
Dj' a roté ene vesprêye å long a grandès ascoxheyes. Tote li campagne frumjheye ; l' air si rtchåfe et s' radoûcixh. Les åbes rasgotèt leus coxhes. Dj' a codou ene bresseye di minousses et des djaenes tabuts plin mes mwins.
Moes d' måss, abeye !... C' est l' vraiy k' on ratind ene sakî, ene sacwè...
André Henin, divins Årmonak do Payis d' Han, Les Cahiers Wallons, decimbe 1974.
Shûte di l' årmonak do Payis d' Han: avri.
Si des mots difficiles se présentent à vous sur ces pages, allez voir s'il ne sont pas expliqués dans le Splitchant motî do walon (avec brève traduction française).
Les mois et les saisons. Les moes et les såjhons.
Index par sujet Alans rzè a l' indecse des sudjets.
Index par auteur Djivêye des scrijheus. (dont les textes sont disponibles en wallon commun) Djivêye des scrijheus k' ont scrît u k' ont stî rashious e rfondou walon
Textes en wallon commun Ralans sol pådje des scrijhaedjes e rfondou walon.
Page d'accueil wallon commun Alans rzè eviè l' pådje moennrece do rfondou walon.
Page d'accueil Aberteke Alans rzè al mwaisse-pådje.
Sacwants scrijhaedjes di cisse waibe cial polèt esse dizo abondroets; nos les rsaetchrans foû s' i fåt. Sacwants bokets scrîts ezès walons coinreces polèt aveur sitî ene miete rassonrés po poleur shuve pus åjheymint les mwaissès-rîles do rfondou walon.
Some texts published on this site may be affected by copyrights and eventually need to be removed in the future.
Certains textes peuvent avoir subi des modifications mineures pour faciliter leur insertion dans le projet de langue nationale pan-wallonne.
