|
|
Ben Genaux. Sicrijhaedjes e walon da Ben Genaux. |
|||
|
|
Ben Genaux. Sicrijhaedjes e walon da Ben Genaux. |
|||
dierin rapontiaedje - last update: 2006-09-25.
Dressêye:
Prôze (poitraits di scolîs)
Arimeas
Biyografeye
- Oyi, si t' mindjes les orondes, djel va dire å mwaisse, mi. Ti vas vir !
C' est l' racuzete del binde ki vént d' etinde boerler on vea mins ki n' sait nén co dins ké ståve. Il a todi s' trape a fote a tot. Por mi, i vicreut ossu vî k' Matîssalé k' i n' åreut nén co raconté tot çk' il a a dire.
- Bodje les, dabôrd ! Et dji dirè co å mwaisse ki c' est t'-minme k' a volé l' rodje croye dins l' boesse. Et co k' t' as råyî les pådjes dins t' cayé po fé des areyoplanes. La ! Bodje, po vir !
- Taijhe tu, sot !
- Et t'-minme, hon, golafe ? Si ti dis co on côp ki dj' so sot, djel va dire a m' pa, mi, ey i t' va fote ene boune danse !
- Pou, èm pa est pus foirt kel tinne, hin !
- Oyi ? Ebén dabôrd, dji va dire a les djindårs ki c' est t' pa k' a stî voler do tcherbon dins les vagons do tchmin d' fier ! Et dj' dirè co k' t' as stî rcweri les berwetes avou lu. Et cwand l' inspecteur vénrè co, hin, ebén, ebén, dji lyi dirè, mi, ki t' as stî al maråde ås poeres dins l' paxhi Menå.
- O sot ! Ele ni sont nén co maweures, hin, les poeres.
- Oyi ? Et les gurzales, hon, ki t' as stî råyî dé m' matante Layite. Ci n' est nén co t'-minme, azår, ça ? Èm mononke t' a veyou, saiss ! Mins va-z è co ! Il a atchté on gros tchén, hin, eyet l' prumî côp ki t' metes co ene pate dins l' djårdén, i t' apiçrè på cou di t' coulote.
- Saetche, saiss ! Èn vén nén co avou t' tchén crevé !
- Eyet t'-minme, hon ? Avou t' pitit crikion d' Kili ki pixhe pa tos costés et ki va haper les pexhons dins l' botike da Lemaire.
- Les pexhons? Ké pexhons, hon ?
- Oyi, les pexhons ! Ti sais bén. Èn fwai nén l' sot. Dayeur, dji va tot dire å mwaisse, hon. T' as stî djouwer sol teri avou des aloumetes, hon ! T' as volé l' bale da Mårçulin. Ti croes ki dji nel sai nén, hin ? Mins dji t' a veu, saiss, mi !
- Bén, di l', da !
- Oyi et dji dirè co al mame da Firmin ki c' est t'-minme k' a hapé si etchêpe tins d' doze eures. Eyet co s' bol, la !
- Ké bol, hon ?
- Ès bol a sope ! El ci k' t' as prin dvant les vacances, la; ti sais bén, hin ? Dayeur, djel ricnoxhreu bén, mi: i gn a ene poke dins l' cou et on dessin come ene tiesse di tchvå sol mantche. Ti n' mel oizreus nén mostrer, hin ? T' as peu, hin ?
- Taijhe tu, dj' a peu ! S' on n' mi l' åreut nén volé, seulmint.
- On t' l' a hapé ? Kî, hon ?
- Dji n' sai nén mi. Por mi, c' est Fred. Il a dmoré ci tins del recreyåcion.
- T' as rwaitî dins s' banc ?
- Oyi et co dins s' casse.
- Ça c' est on voleu. Di l' å mwaisse, èm fi. I prind tot, mi ome ! Et c' est co lu ki m' a prin mi ptit noer calpin. Et co mi imådje avou on Congolès. Ti sais bén, hin. Et ti sais bén çk' il a co fwait ayir å niût ?
- Non, cwè ?
- Ebén. C' est mi ptite soû ki m' l' a raconté. Ti sais bén l' cåbaret a costé do cinema. Ebén, å matén, hin, i s' a pindou a les afwaires k' i gn a les volets. Et cwand l' feme a bouté po les rmonter, i s' a leyî ndaler, ey il a rmonté avou disk' al copete.
- Rastrind, saiss ! On n' såreut nén, hin ! C' est trop pezant, hin, vea !
- Oyi ? Ti n' as k' a esprover e t' måjhon, dabôrd ! Mi, dji l' a fwait ayir avou m' soû Mareye. C' est leye ki s' a pindou et dji l' a fwait rmonter disk' a ... disk' a... disk' å cir.
- Boute, saiss !
- Sifwait m' fi ! Minme ki dj' a veyou Zidore pal finiesse ki tapéve so t' pitite soû.
- Èm soû da mi ? El kéne, hon ?
- Clemintene, da ! Di l' a t' mame, èm fi. Vouss ki djel deye, mi ?
Ça deurreut co si l' mwaisse n' åreut nén yeu fwait d' tatler avou l' mame del Låre-å-Laecea et rintrer dins l' escole.
- Fred a hapé l' bol da Polite, sieu ! Dji l' a veu, sieu !
Genaux Ben, Kegn 42, Fan Dantinne, Luttre, sins dåte (1943?).
El vint toûne, toûne, racatoûne
Et tourpene
Dins les spenes
Di mes trayins.
Onk pa onk,
Les djoûs s' èvont
Et les ploumions
D' blanke nive
Dischindnut sol five
Di m' front.
Cwand serè dj' tot blanc
Et påjhire
Come èn efant
Ki l' tere
N' a nén co froxhî
Ses pîs ?
E ratindant,
El vint toûne, toûne
Et racatoûne
Et tijhneye
Etur les spenes
Di m' pôve tiesse.
Et a l' eure d' ådjourdu
Dji n' sai pus
Si dj' so djin u biesse
Ben Genaux, foû di "Skerlaxhes" (1969).
Èn vén nén avou t' prétins !
En èm vén nén fé rire
Ça serè todi come tos ls ans
Des beas sorires
Des doudoûces et des bebeles
Et do passe-rôze.
Ça serè, voess bén, come tos ls ans
Des couyonådes
Po rbroyî t' vî cour d' efant;
Del vete salåde
Avou sacwants lumçons dvins
Et les biestreyes
Ki t' ont fwait prinde moirt ås dints
Tchaeke djoû di t' veye.
Ç' côp ci, n' fouxhe pus si biesse
Muche tes tchansons
Rote tot droet et rleve èt tiesse
Rwaite lu d' å lon
N' lyi pårlêye pus, di lyi k' ti grognes
A t' vî prétins
Et k' ti n' pasrès pus les brognes
Come tos ls ans.
Des bråyes di tchet so m' finiesse
Dj' endè vou pus;
C' est tot mierseu ki dj' vou esse
Sins må, sins brut;
Cwè vloz, m' fi, on-z a bea dire
Ça fwait si må
D' esse trompé pa on sorire
Ki dj' end a m' sô.
Èn vén nén avou t' prétins
Et lai m' trankile
Tes espwers, tes djeus d' efant
Tes ranxhenreyes
Tes moxhons, dj' end a plin m' dos.
Tes fleurs eto;
Tes betchaedjes, tes noûs bedots,
Dji m' endè fote.
Est ç' twè ki m' rindrè, prétins,
Ene pitite mwin
Ki s' vénrè mete, come ene d' efant,
Etur mes mwins ?
Mes mwins k' ant ddja tant broyî
Èm pôve tiesse
A tchaeke prétins, po waiti
Di n' pus esse
Si biesse.
Ben Genaux, foû di "Skerlaxhes" (1969).
Dimegne,
Co todi dimegne…
Des eures et des eures
A tourner come ene biesse di gregne,
Sins vir el coleur
Di vos iys; sins pus sawè
Çou k' est cron, çou k' est droet.
Dimegne,
Co todi dimegne…
Des eures et des eures
Sins vir persone,
Come si dj' sereu dins l' daegne.
Paski fouxhoz bén seur,
S' i gn a ene sakî ki soune,
C' est k' i s' a brouyî d' ouxh (uch).
Dins ké trô fåt i ki dj' mousse (muche)
Po n' pus etinde les djins
Ki pasnut so m' trotwer ?
Po n' pus etinde les gaméns
Djouwer al machine dins les poûssires?
Po n' pus etinde li brut di m' cour
Ki toûne a sot ?
Dimegne sins coleur,
Dimegne di trop;
Fayé dimegne ki ndè finit nén;
Mannet dimegne k' i fåt uzer, uzer,
Ene munute å côp,
Ene a ene …
Ostant m' mete ene coide dins m' cô.
Pus ni vijhén ni vijhene :
C' est dimegne po tertos
Ey on va pormoenner, endo?
Il ont metou,
-Cwè çki t' vous -
Leus belès lokes so leu dos
Po ndaler vir el dicåsse.
Pocwè fåt i ki l' tourniket, sol plaece
Toûne et racatoûne dins m' tiesse,
El ki m' cour bouxhe di cresse
Avou ses viyès årgudinnes ?
Pocwè n' nén vudî avou ls ôtes ?
On m' dinrè ptete on boket d' tåte
- Panse plinne, å rvey mårene -
Et dj' rinterrè ptete a totes les eures
Sô d' bire, di betchs et d' plaijhi ?
Nonna! Dji n' mi sin nén l' coraedje
Èm cour est nåjhi,
Ptete ki dj' n' a pus l' ådje ?
Fåt croere ki dji n' l' a djamåy yeu ?
Bon, c' est dimegne et dj' a peu,
Si dj' va sol plaece,
Di vos vir
Rire
Al dicåce.
Et nos dvrîs fé
On gros shonnance-di-rén;
Nos rwaitî sins nos vir.
Vos savoz bén
K' i gn a rén d' pus pire.
Fayé dimegne al crosse di tåte…
Ratindans l' samwinne
Paski, ç' dimegne ci,
Come tos ls ôtes,
C' est on dimegne
K' i fåt uzer, uzer,
D' ene munute a l' ôte,
Sins nos pårler …
Dimegne, co todi dimegne;
Dimegne
Di kegn.
Ben Genaux foû di "Skerlaxhes"
Si des mots difficiles se présentent à vous sur ces pages, allez voir s'il ne sont pas expliqués dans le Splitchant motî do walon (avec brève traduction française), ou dans le Wikipedia, l'encyclopédie en wallon (suivez: "Pordjet Esplicant Motî").
(Index par auteur) Djivêye des scrijheus. (dont les textes sont disponibles en wallon commun) Djivêye des scrijheus k' ont scrît u k' ont stî rashious e rfondou walon
(Back textes en wallon commun) Erdalans sol pådje des scrijhaedjes e rfondou walon.
(Back homepage) Alans rzè el mwaisse-pådje
(homepage wallon commun) Alans rzè eviè l' pådje moennrece do rfondou walon.
Sacwants scrijhaedjes di cisse waibe cial polèt esse dizo abondroets; nos les rsaetchrans foû s' i fåt.
Some texts published on this site may be affected by copyrights and eventually need to be removed in the future.
