Page de Jean de Lathuy Li pådje Djihan d' Låtu. |
dierin rapontiaedje - last update: 2004-06-30.
Dressêye:
Poésie Arimeas.
Biographie Biyografeye.
I n' a pus nén onk dilé lu:
Vo les la evoye come sint Pire,
Dji vou wadjî k' el diale doet rire:
Djezus, vosse cålice est rimpli.
Et les cis k' el voeynut evi
S' ont rashonné tertos po l' vir
Et s' fote di lu, disk' a lyi dire:
Si t' es l' Crisse, dischind et vindje tu.
Les sôdårs racontént leus fåves,
Ca les båsheles estént afiåves,
Et les djins viként come todi.
Il est moirt dins l' nute sins vôsseure,
Li tiesse baxheye po nos waitî
Et les bresses å lådje po nos rçure.
Jean de Lathuy, divins: "Les djårdéns sins voyes", riprin dins l' Grosse Antolodjeye da Piron.
Notru-Dame do cwénze d' awousse.
L' aviedje n' est nén moite
Mins pa ene claire niût
Elle a etindou
Rinaxhî a l' poite.
C' est ene andje, nosse dame,
Dit-st i, dji so vnou
Del pårt di Djezus
Ki vout rawè s' mame.
Mareye ni tådje nén.
Ca po l' emoenner,
Ene nûleye est presse
Diè l' årè dlé lu.
Po k' ele soeye hiedresse
Des rôzes do stoelî.
Jean de Lathuy, divins: "Les djårdéns sins voyes", riprin dins l' Grosse Antolodjeye da Piron.
I.
Li Grandiveuse.
Vos dirîz k' ele rote so des oûs,
Ele si coscheut k' i gn a d' cwè rire
S' ele etind k' vos djhoz k' ele est fire,
Ça l' frè binåjhe po on dmey djoû.
Ele ni pout må d' vos dire bondjoû:
Ele vôreut tant k' on gros menir
Si laireut prinde dins on sorire
Po pleur raetchî so les spotche-broûs.
Ele a todi des wants : ses ongues
Sont maxhurêyes di rodje et longues.
Ele pete li francès et comint !...
Escusez l' s' ele vos rwaite so cresse,
Ele ni pout nén fé ôtrumint :
Ele est meskene amon l' Comtesse !
II.
Li rapia.
On nel pout apeler k' d' on no: rapia.
Derik essere plaijhis et djoyes
Avou ses cwårs dins on spågne-måle,
Et s' bouneur crexhe avou l' moncea.
Il a ene årdweze et ene croye,
Cårcule ses interesses å mia,
Touwreut ses pûs po-z awè l' pea,
Et peu d' awè soe, djamais n' båye.
I waite å boure, i conte li sé,
I n' prind k' do noer cafè et sait
Cobén d' grains est çk' il è fåt moure.
Et terchedon k' i s' rifuze tot
Et k' i setchixh come on vî sto,
Si fi n' ratind k' ene sôre: k' i moure
III.
Les må-l'-vinte.
Çou k' il ont n' est nén çk' i lzî plait,
C' est çki les ôtes ont k' i vôrént
I s' waitnut come des ptitès rinnes
Prijhes dins on tropea d' rinflés boûs.
Rén n' les fwait gaiys, tot les rind mwais.
Come i sont-st anoyeus ! Leu hinne
S' aclape so zels come ene five linne
Ki dure disk' å waxhea clawé.
Leu long vizaedje divént fén vete,
I s' dånnut tot noer ki Toennete
Acrexhe si djårdén d' on bounî.
I n' pardonnut nén ås Zizene
Ki Pire a divnou messaedjî
Cwand leu Zande tchereye co l' ansene !
IV.
Li colerike.
Pask' il a risticlé si årtea,
C' est sol pôve plantchî k' i s' måvele,
Et pask' il a tapé so s' doet,
Li mårtea end etind des beles.
Come il a cwate pitits valets,
Ene feme et deus ou troes båsheles,
I gn a todi bén ene sacwè
Po s' tourminter so ene di zeles.
On matén, sins rime ni råjhon,
I råye d' on côp tos ses botons,
Et après, s' feme les a dvou rkeude.
Èn ôte djoû, i prind on potea,
Del coleur c' est s' meyeuse a m'seute
Et boute e noer tos les canteas !
V.
Li Golafe.
Crås come on moenne, hôt come on plope,
I lyi fåt l' pus, mins nén l' meyeu.
Après ene tåte d' ene boune grandeur,
I trove co bén plaece po ene cope.
I ddjune, i dinne, i rcene, i sope
Ostant k' i pout et co å dzeu.
C' est a coprinde : i mougne po deus,
Minton, mashales, vinte, tot est dobe.
Ossi n' fåt nén lyi è vleur
S' i vore sol tåve come on pierdou
Et î dmeure di l' aireure al shijhe
Li tchansonî francès Piis
N' a-t i nén dit ki l' gormandijhe
Esteut l' meyeu d' tos les petchîs ?
VI.
Li pourcea.
Dji n' vos såreu dire dispu cwand
Åtoû des cotes dji moenne bataye.
È pou dj' s' i gn a padrî les håyes
Télmint d' beas bokets sol crocant ?
Po k' dji frumjheye, i n' fåt nén tant,
Vormint dji n' sai dedja pus hay
Cwand dji sorprin triviè d' ene craeye
Ene mayon rabressî s' galant
Dj' a fwait rivni d' Paris, l' ôte feye
Sacwants roedès fotografeyes :
Fåte di feyes, on-z end a l' poirtrait.
Les femes, les femes tertotes, mordiene,
Dji les inme come èn ewaeré.
Gn a k' ene ki n' mi dit rén c' est l' mene !
VII.
Li vårén.
Nawe come on baston d' cosmetike,
I s' ripoize li djoû do Signeur.
Les ovråves djoûs ossu, dayeur
Il a peu d' rescontrer l' fatigue…
So s' voye. Si feme tént on botike,
Mins s' elle eva dilé s' masseur,
On s' pout pinde al xhilete et l' scheure,
K' ele evonxhe å diale les pratikes !...
Dins s' corti, ståré fén mierlong,
Padrî ene sipene ki sint bon,
I cåze avou s' camaeråde Flupe.
- "Li travay est on tchatimint,
Dabôrd,, dit-st i, sins låtchî ,s' pupe,
Leyans l' po les metchantès djins !
Djihan d' Låtu, Djiblou, li 11 d' awousse 1917.
Pitite notûle so s' vicåreye.
Jean de Lathuy, a skepyî e 1906 et a morou diviè 1980. I dmoréve a Djiblou. C' esteut on scrijheu e walon, aidant d' procureu do rwè di s' mestî.
Il a vudî: deus ramexhnêyes d' arimeas: "Les djårdéns sins voyes" (1930); eyet "Les set petchîs capitås" (1937).
Di 1950 a 1958, il eplaide ene cintinne di fåves di Lafontinne dins Le courrier de l'Orneau, ene pitite gazete di Djiblou.
Jean de Lathuy eyet li rfondaedje.
Jean de Lathuy inméve bén les beas mots, il voeyeut voltî l' beaté. Po ses scrijhaedjes, Jean de Lathuy aléve rapexhî des mots d' Lidje (sûti, påjhûle), cwand i trovéve k' il estént pår pus walons ki les cis k' il oyeut dins s' payis (malén, calme). Çoula, disconte des idêyes del sicole diyalectolodjike - ki, di ces trevéns la, a tot a dire å dfwait do walon - et ki n' vout nén ki les mots "voyaedjexhe".
Eto, Jean de Lathuy pout esse loukî come èn anonceu do movmint ravicantisse.
De Lathuy a-t i fwait avou ls Almands ?
De Lathuy esteut foirt crustin; il esteut mårlî a Djiblou. On pout dire ki c' esteut èn "efoufyî do bon Diu". Eto, on lyi fjheut fé des sacwès padrî s' dos.
Après l' guere, on l' a fwait passer po on traite; et i n' cåzéve pus a nolu.
Si coleccion des Cayés Walons, a stî dnêye pa si eritî a Lucyin Somme
Dipus d' racsegnes so Wikipedia
Si des mots difficiles se présentent à vous sur ces pages, allez voir s'il ne sont pas expliqués dans le Splitchant motî do walon (avec brève traduction française), ou dans le Wikipedia, l'encyclopédie en wallon (suivez: "Pordjet Esplicant Motî").
(Index par auteur) Djivêye des scrijheus. (dont les textes sont disponibles en wallon commun) Djivêye des scrijheus k' ont scrît u k' ont stî rashious e rfondou walon
(Back textes en wallon commun) Ralans sol pådje des scrijhaedjes e rfondou walon.
(homepage wallon commun) Alans rzè eviè l' pådje moennrece do rfondou walon.
(Back homepage) Alans rzè al mwaisse-pådje.
Sacwants scrijhaedjes di cisse waibe cial polèt esse dizo abondroets; nos les rsaetchrans foû s' i fåt. Sacwants bokets scrîts ezès walons coinreces polèt aveur sitî ene miete rassonrés po poleur shuve pus åjheymint les mwaissès-rîles do rfondou walon.
Some texts published on this site may be affected by copyrights and eventually need to be removed in the future.
Certains textes peuvent avoir subi des modifications mineures pour faciliter leur insertion dans le projet de langue nationale pan-wallonne.