|
|
Rodjî Virou, walon scrijheu. |
|
|
|
Rodjî Virou, walon scrijheu. |
|
dierin rapontiaedje - last update: 2004-11-12.
Dressêye:
Poésies. Arimeas.
Humour fin en citant les paroles de quelqu'un.
Note biographique.
sapinse = selon, d'après
1. Årvey ! sapinse l' aveule
Au revoir, dit l'aveugle (2e sens: revoir = voir a nouveau)
2. Mi, dji so droet dins mes botes, sapinse li Grand Mimile k' esteut a shabots
Moi, je suis droit dans mes bottes (= j'ai la conscience tranquille), dit GM, alors qu'il portait des sabots.
3. On-z a pus åjhey insi, sapinse li bracnî ki vneut di esse lomé gårde.
On a plus facile comme cela, dit le braconnier qui venait d'être nommé garde.
4. Moure ki doet, sapinse li cinsî, do moumint ki m' feme n' est nén veve.
Que celui qui doit mourir meurt, dit le fermier, a condition toutefois que ma femme ne soit pas veuve.
5. Pus bea k' ça, dji n' l' a jamwais fwait, sapinse li mnujhî ki vneut d' achever l' waxhea di s' bele-mere.
Je n'ai jamais rien fait d'aussi beau, dit le menuisier qui venait d' achever le cercueil de sa belle-mère...
Roger Viroux, 1996-1997, divins: Noveles des Walons Scrijheus d' après l' Bambwès l° 35, 1997.
Li copixhe et l' cok d' awousse
Li copixhe boute et boute sins låtchî d' arbêter;
Ele n' a nén l' tins s' ashire ni minme di greter s' nez
Elle astapele sins låke çou k' lyi fåt po mindjî
On côp k' l' ivier vénrè, k' les tchamps seront dbijhîs.
Si vayance duvreut esse èn egzimpe po tortos,
Mins vos savoz come mi k' gn a todi des djodjos
Ki n' voeynut e l' avni nén pus lon k' ene samwinne,
Ki profitnut del veye et ki n' pudnut pont d' poennes
Onk di zels, li modele, c' est l' bondjan d' cok d' awousse :
Di l' esté, sins cachî, i råvele " bouxhe, ki vouss ? "
I n' si tracasse vormint k' cwand les foyes cavolnut.
Ki tot est dispoyî, ki les coirbås volnut !
I s' a bea cotaper, rwaitî a gåtche, a droete,
Minme s' i met ses berikes, i n' trove pus rén, c' est klete !
Mins i sondje al copixhe : i cåzrè d' ses pus beas,
Vo l' la evoye a ç't ouxh fé bouxhî s' clibotea...
Sereut ele må tournêye ? Li va-t ele fé vaner ?
A-t ele, e s' live di mots, l' cia d' "solidårité" ?
Li cok d' awousse n' est i nén ene miete on Walon ?
Co d' tchance ki les Flaminds paynut po nosse pinsion !
Gn a des cias k' roveynut, télmint k' on les estchåfe,
Di dire "Gråces" ! al copixhe ki nos invite a s' tåve
Pa honte di n' s' awè seu tirer foû di spexheu !
I s' duvrént dire, el plaece, ki l' meyeus des pexheus,
Cwand i n' betche nén, pout esse livé bén dvant l' solea,
I voerè l' anuti avou rén e s' tchena !
Si l' tchance vos toûne si dos et k' fåt aler a l' bribe,
I gn a pont d' honte a ça, quand on fait tot s' possibe !
Ni fjhans nén l' cok d' awousse, ni minme li såverdea !
I våreut mia awè ene copixhe so s' drapea !
R.A.A. VlROUX, divins: Novèle, l° 38, 1998
Po sohaitî l' boune anêye a kî k' vos voeyoz voltî.
Ki l' anêye deus meye onk vos voeye
Bardouxhî gaiy(es), so totes les voyes !
Ki l' anêye ki vént,
Bôkêye di bon tins,
Nos aplouve des cwårs
Dissu tos les sårts,
Po k' on les ramasse
Et k' on les etasse !
K' i gn ouxhe po tortos !
Insi, nos eto,
Nos nos pôrans sins furler
Leyî viker !
Ki l' Bon Diu adouve ene grande craeye
Po k' so li Rwè et les mandayes
I lujhe li solea sins låtchî
K' on fouxhe gaiys et k' on s' voeye voltî
Mes djins, dji vos vou sohaitî
Di todi dmeurer bén haitîs
Et d' vey drigler l' anêye ki vént
Come li tins court cwand tot va bén
Dji vos sohaite tot plin d' bouneur
Ene banse di djoye, on begnon d' fleurs
Et sortot ene petante santé
Po k' vos è seuxhoxhe profiter !
Ene boune anêye, ene boune santé
Et tot çk' i fåt po rdemarer
Fouxhoz ureus, l' anêye ki vént
Come on l' pout esse, cwand tot va bén.
Semdi sint...
On ratind.
Fwait grigneus so les voyes
Et nos clotches sont-st evoye.
Noste espwer piede balance,
- Apus k' po l' ci k' a l' tchance
D' awè ene fwè
Tchesseye e s' tchå come on cougnet -
Nos nos rtrovans d' on côp dseulés,
Asteure, ki ns ans reyålizé
Ki l' angoxhe ki nos strind
N' årè kécfeye pont d' fén,...
K' nosse dandjî d' esplikêye
Dimeurrè po tofer picté e nosse pinsêye...
Est çki l' Amour vénrè aboirder å rivaedje ?
Asteure ki l' Moirt a fait s' ravadje,
Nos nos sintans tot ptits.
Mins l' monde nos a co rade riprin.
L' televuzion n' fwait, leye, do brut k' po ds eleccions
Et ns avoyî del gaiye muzike et des tchansons !
Est çki nosse vicaedje,
Ki ns ashofele sins låtche: "Profitez d' vosse passaedje !"
N' a nén touwé l' Crisse pus surmint
K' les Romins ?
Viroux, Roger, 15-04-1995.
I fwait co nute. Pårtans po vey e li çmintire !
Nos rashonnans cwate pwels d' espwer et nos cachans après l' loumire...
Nos ouys sont co rodjis,
Mins nos vlans retchessî l' dotance ki nos a prin !
Il a ostant sofrou d' l' abandon k' des coixheures:
Tos les djurés fideles ont aresté del shure
Il a morou mierseu, bôreaté, årgouwé, rniyî !
Pocwè l' sofrance ? Douvént l' fåsté ki l' a pår acsegnî ?
Afén, l' pikete do djoû, come ene craeye dissu l' veye,
Ki court padzeu les tiesses et ki nos rapåpeye !
Recoraedjîs, nos ascôxhans...
Voci l' cåvea et nos rwaitans:
"Wice est ele li clozeure ?"
Li trô est vude, i gn a k' les meurs,
Ki n' bodjnut nén,
Ki n' dijhnut rén !
Nos repoirtans l' lénçoû po les cias ki n' croeynut
Ki çk' i voeynut et k' i sintnut !
Nos eralans e nosse Djeruzalem, e nosse måjhon
Po tchanter l' boune Novele, li stramer po tertos !
C' est l' pus grande des Noveles, li pus ritche des promesses ! ...
E nosse cour renondé, l' espwer rileve si tiesse !
Les mintes et l' hinne sont bin pierdantes !
Nos zoublans d' soladjmint ... Gn a on moxhon ki tchante !
R.A.A. Viroux (li 3-4-1996).
Viroux, Roger (1927) sicrijheu d' walon et franc waloneu, prof di langues di s' mestî. I fourit onk des prumîs a rclamer k' on cåzaxhe walon eter waloneus, et l' djåzer avou ses efants. Aveut eto les ôtes grandès idêyes sol walon: gn a k' on walon, poy k' on s' comprind bén tertos; i s' fåt afranki do lingaedje francès; i s' fåt siervi do lingaedje walon po totafwait. Enondeu (1963) del Soce "Les Walons Scrijheus d' après l' Banbwès", et del rivowe "Noveles" (1982), wice k' i scrît del prôze nén racontrece, copurade sol lingaedje walon, et-z atåvler des noûmots. Ene ramexhnêye di rimeas so les biesses "Biessologie" a vudî e 1995. Sol fén, il a prin pôzucion disconte do rfondaedje ås betchfessîs scrijhas.
L. Mahin, coirnêye do splitchant motî.
R.A.A. VlROUX, decimbe 1998, rawète a Novèles n° 37.
(Cette même page en tenant compte, en partie, de l'accent de l'auteur, et avec traduction française) Modêye disfondowe.
Si des mots difficiles se présentent à vous sur ces pages, allez voir s'il ne sont pas expliqués dans le Splitchant motî do walon (avec brève traduction française), ou dans le Wikipedia, l'encyclopédie en wallon (suivez: "Pordjet Esplicant Motî").
(Index des auteurs présentés sous forme pré-normalisée) Djivêye des scrijheus eplaidîs dizo cogne årmonijheye, mins tot wårdant ene miete l' accint. (Index des auteurs dont les textes sont disponibles en wallon commun) Djivêye des scrijheus k' ont scrît u k' ont stî rashious e rfondou walon
(Back textes en wallon commun) Erdalans sol pådje des scrijhaedjes e rfondou walon.
(Back homepage) Alans rzè el mwaisse-pådje
(homepage wallon commun) Alans rzè eviè l' pådje moennrece do rfondou walon.
Sacwants scrijhaedjes di cisse waibe cial polèt esse dizo abondroets; nos les rsaetchrans foû s' i fåt. Sacwants bokets scrîts ezès walons coinreces polèt aveur sitî ene miete rassonrés po poleur shuve pus åjheymint les mwaissès-rîles do rfondou walon.
Some texts published on this site may be affected by copyrights and eventually need to be removed in the future.
Certains textes peuvent avoir subi des modifications mineures pour faciliter leur insertion dans le projet de langue nationale pan-wallonne.
