|
|
Page de Lou(is) Pierard Sicrijhaedjes då Louwis Pierard |
|
|
Page de Lou(is) Pierard Sicrijhaedjes då Louwis Pierard |
dierin rapontiaedje - last update: 2011-06-18
Dressêye:
Ôrvå, li tchén ki ratindeut les busses
Vola ddja lontins, onk di nos scrijheus aveut conté l' istwere d' on tchén ki, tos les djoûs, si rtrovéve sol fosse di s' mwaisse al cimintire, tot djemixhant, tot s' lamintant. E-z atchevant si istwere, i djheut : " Gn a des djoûs k' les biesses sont bén meyeuses ki les djins. "
Ôrvå... pocwè l' aveur lomé insi ?... Motoit paski ses djins ni dmorént nén bén lon del viye abeye.
Ôrvå, on ptit rmouwant tchén, ene bele pitite biesse, avou des rlujhants ouys, ene pitite frumjhante cawe. Ene bråve pitite biesse ki fiestixheut tertos, et ki shonnéve comprinde tot çk' i s' passéve åtoû d' leye.
Tos les côps ki l' viye grand-mere, ki passéve les nonante ans, tosséve on pô d' triviè et ki l' docteur abrokéve, i tindeut l' oraye. Ashid adlé l' ouxh, i ratindeut.
Il esteut fô di s' mwaisse et i lyi fjheut bén vey. Cwand i rivneut di si ovraedje avou l' gros gris busse, Ôrvå sinteut l' eure. I coreut sol plaece. Å mitan des femes ki ratindént leus omes, å mitan des efants ki n' estént nén e scole, il aléve d' onk a l' ôte. On l' conoxheut bén, on l' caressive, on l' prindeut dins les bresses.
Do côp ki l' busse arivéve, li cawe frumjhante, bawant a ptits côps, i voeyeut s' mwaisse et i lyi fjheut ene fiesse sins pareye. I l' ramoennéve al måjhon et la, i racmincive avou les efants. C' esteut les pus beas moumints po Ôrvå, nosse bea ptit tchén.
Ça a duré des anêyes, tant ki l' solea a lût sol måjhon.
On mwais djoû, on noer djoû, li måleur, sins rén dire, a tapé foirt... Lon d' si måjhon, tot seu, li mwaisse d' Ôrvå vneut d' rinde si bele åme å Bon Diu, come ça, påjhûlmint. Li tchanson a candjî ses notes. Nosse pitit tchén a bén sintou k' ene teribe afwaire vineut di s' passer.
I n' s' a waire mostré, e voeyant li rîlêye di djins ki vnént taper del benite aiwe so s' mwaisse. E voeyant, sbaré, les berwetêyes di fleurs k' on-z apoirtéve di tos les cwéns. Cwand on-z a nd alé podbon e l' eglijhe, Ôrvå, a djoke a ene vite do plantchî, a bén sintou k' on gros boket d' si veye pårteut po todi... Si mwaisse ni rvénrè djamåy pus...
On l' a veyou grigneus, foirt grigneus, sintant dins tos les cwéns, riwaitant, schoûtant, ratindant cwand minme... Les djoûs après les djoûs, les moes après les moes, on l' a veyou, ashid a l' aresse do busse, cwand les ovrîs rivnént al vesprêye.
On djoû portant, k' i ratindeut come d' åbitude, i s' a rdressî, a rwaitî tot åtoû d' lu, les ouys plins d' låmes di tchén. Il a shonné comprinde ki tot esteut houte : si mwaisse ni rvénrè djamåy pus...
Dispoy ci djoû la, Ôrvå a rpoirté tote si amisté sol feme di s' mwaisse. Cwand i l' voeyeut rxhorbi des låmes, i lyi dnéve tot si amour di ptit tchén.
Vla troes ans k' il a pierdou s' mwaisse, et ki tos les djoûs al minme eure, ashid so l' ouxh, i rwaite passer l' busse des ovrîs, sondjant dandjreus, dins si ptite tiesse di tchén, ås beas djoûs do tins di s' mwaisse...
L' ôte samwinne, li pus djonne des feyes a yeu èn accidint d' oto. Telefone, clinike, mwaijhès eures... Rén d' bén gråve po fini. Dj' a yeu l' ocåzion di tni l' pot droet avou Ôrvå come camaeråde. Tos les côps ki l' telefone a souné, i m' a shû, m' a rwaitî so l' tins ki dj' cåzéve, avou l' air di voleur ossu esse del binde dins les mwais moumints. Cwand il a comprins ki l' solea rvénreut bénvite, il a zouplé so mes djnos, m' a raletchî les mwins, pu d' on côp, il a gripé les montêyes po s' ritrover so l' lét del grand-mere ki, mågré ses nonante-cwatre ans, a bén comprins k' les mwais djoûs estént houte.
Ôrvå, bråve pitite biesse ! Bråve pitit tchén !
Louwis Pierard, nén eplaidî, redjårbé pa Willy Leroy e 1993.
Li cinsresse, les mazindjes et l' crås stofé do mwaisse
Tos les semdis, dissu l' côp d' nonne, li cinsresse arestêye si vweteure divant nosse måjhon, et mete ene live di boure et on paket d' crås stofé. Ele cåze ene miete avou m' feme po lyi dire les noveles.
Tos les semdis, c' est l' minme tchanson, et l' cinsresse fwait ça tot soriyant avou totes ses pratikes. On-z a do bon boure di cinse et do crås stofé. C' est cwand minme meyeu ki tot çk' on nos vind et ki spite al paile cwand on l' fwait fonde.
Ci semdi la, don, nos esténs evoye po deus djoûs, et nolu n' aveut sondjî al cinsresse ki pasreut come totes les samwinnes.
On-z a bouxhî a l' ouxh. Come on n' vineut nén, ele s' a dit: "Por mi, i sont-st evoyes fé des coûsses, i vont rivni."
Elle a metou l' live di boure et l' crås stofé dissu l' soû del finiesse.
Çou ki s' a passé après, nos n' pléns ki l' adviner.
Vos fåt vos dire, ossu, ki dins nosse coulot, gn a bråmint des mazindjes.
Dandjreus k' ene mazindje årè waitî les ptits blancs pakets. Ele s' årè vnou stamper dissu l' soû, dins l' coehisté di ç' djoû la. Et vla nosse pitit moxhon tournant åtoû des pakets, tot zouplant dsu. Pu, tot d' on côp, tot divnant pus franke, elle årè betchté åd triviè do papî. Dandjreus ki ça lyi årè shonné bon, ca elle a continouwé. Pu elle a stî sayî l' ôte...
Et l' vijhén, ki rnetyive li pî d' ses håyes, etindeut tchîpyî nén lon. Il a rlevé l' tiesse et vey ene binde di mazindjes ki betchtént tant k' ele plént dins l' live di boure et dins l' paket d' crås stofé. Bén seur, cwand i s' a aprepyî, tos les moxhons ont peté å diale.
Adon, il a veyou les damaedjes et il a schapé çou ki dmoréve.
A nosse rintrêye, i nos a spliké l' afwaire. I nd avént fwait ene, di skernaxhe, les ptits moxhons.
Li londmwin å matén, nos esténs ki ddjunént. Gn a deus mazindjes ki s' ont vnou mete dissu l' soû del finiesse. Åd triviè do cwårea, ele shonnént dire: "Vosse boure, hin, mwaisse, c' est do clapant. Vosse crås stofé a stî fwait pa ene mwaisse cinsresse."
Binamêyès ptitès biesses ! Elle ont bén fwait d' è profiter. Enute k' on les epweznêye, mågré tot l' plaijhi k' ele nos dnèt tote li såjhon.
Ci n' est nén tos les djoûs ki l' mwaisse lezî lairè do boure et do crås stofé.
Louwis Pierard, Rotchfoirt, sicrijhaedje bénvayanmint prusté då CIDWEL
(Le même texte en tenant compte, en partie, de l'accent de l'auteur) Modêye disfondowe
Les Chabots ou Lessivois en prose
Les Tchabots (prôze)
Savoz bén çou k' c' est k' on tchabot ?
On ptit plat pexhon avou des grands pwels ås mashales. Dins l' Aiwe di Lesse, on ndè trove des triclêyes ki s' catchèt drî les grossès pires.
Les « Tchabots », c' est ossu les djins d' Lessive.
Dinltins, divant k' on n' dresse les digues, tocô ki les aiwes montént, ele si stramént pattavå les voyes et les rouwales. Et les soçons do cwén bagnént pus sovint k' a leu toû. Come on n' conoxheut nén co les botes, ces djins la rotént dissu des schaesses.
C' est come ça k' a Lessive, gn a nén co si lontins, on pleut vey ene trope foclorike lomêye « Les Schaessîs ». Dj' årans l' ocåzion d' è rcåzer pus lon.
On nd a rmouwé des banses, di sovnances. Et s' rimimbrer les Tchabots onk a onk.
Bourdaye, li martchand d' vatches, dimoréve cobén avå les voyes après s' djournêye. Et i boeveut des ptitès gotes. Bråmint des côps, ç' a stî si tchvå ki l' a ramoenné a l' måjhon.
Do l' guere, on n' aveut waire d' amuzmints. Li tchårlî et Lucyin Davin avént monté sacwants barketes et tos les dimègnes k' i fjheut bon, on rmontéve disk' å båraedje. Ça fjheut bråmint des apurdisses et i gn a pus d' onk et pus d' ene ki s' a rtrové avou l' cou et l' resse tot ranairi.
A l' copete do båraedje, on trovéve des bagneus. Gn aveut on vî Tchabot ki montéve tos les djoûs dsu l' digue po prinde plaijhi a rwaitî les bagneuses a bikini. Tos les djoûs, on l' etindeut groûler: « C' est honteus ! Comint çk' on lait fé ça ! ». Mins l' londmwin, on l' ritrovéve, saetchant dsu s' pupe, riloucant les pexhons...
A l' finåmoes, i n' faleut nén vni ambeter les cinsîs ! Foirt timpe å matén, on les voeyeut fåtchî. Avou l' rozêye, ca va mia, paret.
On etindeut passer les tchårs avou leus rowes rascovieyes di fier. Les efants s' tinént dsu l' cawe do tchår, acrotchîs a l' tchinne ki tneut l' four. On four ki sinteut bon, si bon...
Dins les cinas, on souwéve des gotes. On s' è dnéve tant k' on pleut et pu, po s' rimete, on shofléve ene miete divant do fé on schård å batch di « Spéciale Pirlot ».
Portant, cwand Gusse Maket, avou s' gros vinte, boutéve si velo dvant lu, et dmandéve cobén « On-z è djowe ene ? », c' esteut målåjhey do dire non.
A l' bressene, gn a yeu li gros Silvin et s' fi Odon, Louwis Madjrè, li grand Djôzef, mins l' pus foclorike a stî bén seur Françwès Caba.
A l' guere di catoize, Françwès aveut stî blessî et sognî pa ene Francesse, k' aléve divni s' feme. Ene comere foirt bén. Ele ni vleut djamåy k' on vegne dire ki Françwès aveut boevou. Et portant !
Les Tchabots ont todi yeu bon cour. Onk des cinsîs, li pere Dubwès, esteut el clinike. Les fours ratindént. On dimègne å matén, totshûte après messe, tertos s' î ont metou. A l' nute, tot l' four da Dubwès esteut rintré. A meynute, li bire coreut a make dins les gozîs.
Les Schaessîs ! Ké binde ! Ké soçons ! I n' estént waire mins dou ki passént, on s' è sovneut. On ls a veyou a l' espôzucion d' Brussele e 1958, a Nameur, a Lidje, a Sdan, a Mont et bén seur a Rotchfoirt. Avou leus bleus et lådjes sårots, leus rodjes mocwès, end ont i fwait des pign-pagn dissu l' pavêye !
Des Tchabots ! Cobén gn a-t i co ådjourdu ? Gn a bråmint dpus d' måjhons ki dvant, mins ci n' est pus k' des djins k' arivèt l' vénrdi a l' nute po-z eraler l' dimegne a l' vesprêye. Lessive ! Gn a pupont d' Djilbert, pupont d' Arsinne, pupont d' Kizi ni d' Memon ! Li molén ! On l' pout co vni vey et tirer e portrait, mins l' grande rowe da Magnri ni toûne pus. Ene tchanson d' moens ! Ene bele tchanson, portant, po les sondjeus k' inmént bén les afwaires do vî tins.
On tins dou k' on n' coreut nén, mins dou k' on purdeut l' tins do viker, do bén viker.
Lou Pierrard, Rotchfoirt, papîscrîts ritrovés pa Bob X. del copinreye di Rotchfoirt
(Le même texte dans l'orthographe originale) Mwaisse modêye
Les Chabots ou Lessivois en vers
Les Tchabots (arimé)
Les djins d' Lessive addé Rotchfoirt,
Bén, c' est les Tchabots k' on les lome,
Paski l' ivier, on-z î bagne foirt,
Cwand les aiwes sôrtixhèt foû d' Lome.
Tos les ans, gn a ds inondåcions,
Pa Lesse ki vént d' après Dzo l' Veye,
Côpant l' voye d' Eprave ås Bafonds,
Tot trinnant des vudès bohêyes.
Cwand elle est dsu l' voye, les Tchabots
Vont dedja mwints côps dsu l' djournêye,
S' astoker dsu l' pont dé l' marixhå
Po vey si l' aiwe est ddja rtirêye.
Li vî Zavir mete des cayôs
Dou ki l' rivire est arivêye.
Pu i fwait des constatåcions :
« Ele sont pus lon k' l' anêye passêye ! »
Li grand Gusse k' est sourd come on pot,
N' a rén comprins et lyi replike :
« Bén seur, Zavir, k' i plourè co ! »
Et pu ladsu, i rtoûne si tchike...
Tos les Tchabots metèt des botes,
Li vicaire, li mwaisse, li bresseu,
Et po n' nén esse trop målureus,
Cwand i ploût dtrop, vont boere ene gote.
Li pere Marot avou s' begnon,
Eviè nouv ou nouv eures et dmey,
Va passer l' facteur di Grûpont,
Ki sins lu n' såreut fé s' tournêye.
Et les Tchabots, insi tos ls ans,
Mitan pexhons et mitan rinnes,
Vikèt ddé l' aiwe tot e sondjant
K' elle est leu djoye, k' elle est leu poenne.
Louwis Pierard, Rotchfoirt, papîscrîts ritrovés pa Bob X. del copinreye di Rotchfoirt
(Le même texte dans l'orthographe originale) Mwaisse modêye
