|
|
Page de Félicien Barry Sicrijhaedjes då Felicyin Barry |
|
|
|
Page de Félicien Barry Sicrijhaedjes då Felicyin Barry |
|
dierin rapontiaedje - last update: 2013-08-00
Dressêye:
Anecdotes "Å rcoe des rwenes" — Polite, il est set eures djusse ; on rva.
Zande a pris on liård dins l’ potche di s’ djilet, l’ a fwait souner so s’ vere, po apler l’ gårçon d’ cafè et, mostrant no camaeråde, i shofele dins ses dints :
— C’ est monsieu Polite ki dissoele ! Nel touwez nén. Nos åréns trop d’ rujhes avou ses rlikes !
Mins Monsieu Polite ni s’ bîle nén po si waire. Il alondje doze francs so l’ tåve come on menir, salouwe al ronde a môde des mosketaires di l’ ancyin tins, et rmonte dins l’ bagnole ossu mådjestouweuzmint k’ on signeur !...
— Tchåfeu, metoz les gåz, s’ i vos plait.
Polite a leyî tchaire ses mots avou ene téle dizinvolteure k’ on sclat d’ rire djenerå respond a no djoyeus copere, tandiss ki les vijhéns dmornut tot pafs. Djôzef, docile, aspoye so l’ tchampion ; el moteur tosse on côp ou deus, sins reyussi a demarer.
— Hê, la ! pont d’ kénte, hin !... Ene boudjeye ecrassêye, azår ?
XEl tchåfeu rsåtele a tere, erleve el « capot » d’ l’ oto (e walon, on pôreut dire el coviete, èndo ?) tchipote ene miete a totes sôres d’ afwaires bizåres dins l’ cårburateur, sins k’ Polite compurdaxhe el pus traite mot dins les tuyôs, les bolons et les tiesses di scråwe.
— Ça va daler ! El moteur est arivé come nos : il a soe... On saeyea d’ aiwe et dins deus munutes, nos stans pårtis.
******
C’ ît vraiy... On ptit moumint après, tot simplumint, sins mistere, el tcherêye deyambuléve so l’ grand-rote, fonçant tot droet so Nameur...
******
So Nameur ?...
Pocwè ? Polite conoxhe portant bén l’ payis... Adon ?... Zande a bea toker å cwarea del cabene. Djôzef et Polite riynut come des sots eyet l’ camion continowe ès randonêye å long d’ Sambe... Kéne idêye est çk’ il a passé dins l’ caboche di no pexheu ?
Troes cwårts d’ eure pus tård, el camion s’ aresteut dvant on ptit cåbaret del rowe di Fier, on ptit cåbaret come i nd a Tchålerwè, a Mont et minme a Nameur. On ptit cåbaret avou ene finiesse eyou çk’ on lét ces mots ci :
« RESULTATS SPORTIFS EN PREMIERE MINUTE »
Polite, grand amateur di fotbale divant l’ Eternel, a volu awè les rzultats des matchs divant d’ rintrer a s’ måjhone ! A-t on idêye di, ça ! Kéne zine !
— I sont la, madame ? kessione-t i a l’ patrone.
— Kî, don, monsieu ?...
— Les rzultats do fotbale, da, madame.
El feme rimplit les pintes ki Polite a comandé e rintrant, s’ asseure k’ i gn a des ôtes cliyints dins l’ cåbarèt, pu respond e soriyant :
— Vos savoz bén k’ on n’ djouwéve nén ådjourdu, don !
— Hin ?...
— C’ est insi portant, monsieu. On l’ a metou dins les gazetes, advant-ir.
— A ! bon sintimint ! ça m’ a schapé ! Ki dj’ so biesse ! On distour di cwénze kilometes, shijh dimeys aclapés å long d’ mes rins po awè rovyî çou k’ les gazetes ont imprimé...
Les femes et les efants, dmorés so l’ camion, cominçnut a s’ enierver, sortot k’ el niût ponte dedja...
Èn adjint d’ police, les pôces etassîs dins s’ cinturon, s’ aprotche do camion, voet les pexheus dins l’ cåbaret, fwait ene craeye a l’ ouxh et, interpelant Djôzef, grogne èn ultimatom e boune et duwe fôme : « Stationnement interdit, feu rouge pas allumé, c’ est clair, contravention... ».
— A ! non, monsieu l’ adjint, vos n’ froz nén ça a des bråvès djins ki morént di soe et ki s’ è vont dayeur tot d’ shûte...
— Mes regrets, service, devoir...
Polite ni pied djamåy li nôr ; i prind on vere k’ el patrone vént d’ siervi, el mete dins ene des mwins do « représentant de la force publique » eyet tchokant avou ci-ci, i l’ invite a lever s’ pinte a l’ glwere di « Namur-Spôrts » eyet d’ ses sopoirteus ! .. .
- L’ efet a stî fodrweyant ! ... El policî a sorî, a caressî l’ dimey et l’ a vudî d’ on trait — intru nos, il aveut on goyî come ene tchåssete ! — a adjouté a ses rmerciymints :
— Les amisses, èn trinnez nén droci ; si l’ inspecteur vineut a passer, dji pôreu awè des rujhes. D’ acoird ?
— D’ acoird... et merci !
— Merci ?... inte Walons !
— Deus côps merci !
Félicyin Barry, divins "Å rcoe des rwenes"
Istwere d' on scrijheu walon
(Li 15 d' avri 1949, Felicyin Barry pormoennéve si tchén Manouke sol trotwer del sicole Cabaux, adon k' el directeur, Henri Van Cutsem, endè rexheut).
On s' arestêye; on berdele, on candele di ci et d' ça.
A on moumint dné, i m' atôtche insi:
- Pocwè n' ercominçrîz nén l' "Tchariguete"?
On m' aveut ddja dmandé sacwants côps. Dj' î aveu pinsé, mins gn aveut trop d' astådjes ki bårént li tchmin… d' on bea reve.
- On vos dinrè on côp d' mwin a l' Associåcion.
- Dji m' ndè va pårler å m' cuzén. Ça costêye tchir, et les moes sont près di n' on l' ôte.
- On s' ervirè
Félicyn Barry, divins El Bourdon 562, djanvî 2004
Ça serè pol swerêye, aveut ele assuré Rôzaliye, l' acoûtcheuse, e serant l' ouxh di l' escayî ki moenne å la-hôt. Louwiza si doet rpoizer did ci don. Dji rvénrè co viè troes eures pa acwit d' consyince, mins nos n' årans rén d' novea dvant l' soper. Vos aprestez çou k' i fåt, m' gårçon ?
- Nos n' avans k' a mete nosse mwin dsu, moman Rôzaliye. Mi ptite Louwiza a travayî so ses afwaires disk' al dierinne munute po keude les faxhåds et les bråyes do poyon ki nos va ariver. Vos l' conoxhoz, hin, moman Rôzaliye ?
- Oyi, Zenon, vos avoz l' crinne des comeres: vayante, prôpe, oniesse. End a waire des pareyes et vos ndè ploz bén fé do cas.
- Pont d' imbaras ! Dj' end a sogne, savoz.
- Dji sai tot ça, m' gårçon. Portant, el fårè co gåter ene miete pus foirt paski dj' a les pinses k' ele va aveur ene coûte djoye [déception].
- Cwè djhoz la, Rôzaliye ?
- Louwiza ratind ene pitite feye, endon ?
- C' est todi çk' elle a sohaitî, e-n efet.
- Ebén, dji metreu m' mwin å feu ki vos sroz l' popa d' on gamén.
- On gamén ! Estoz seure di ça, moman Rôzaliye ?
- Ossu vraiy ki dj' so presse a pårti, Zenon.
- On gamén! Çou k' dj' espereu. On gros gamén. Pôve Louwiza ! Ké kénte por leye !
- Vos li rconsolroz åjheymint, Zenon, eyet pus tård ...
Zenon a sintou dins s' pwetrene les rdoblés batmints di s' cour, tot strindou a l' anonce ki s' reve di todi ès pôreut bén reyalijhî. On gamén ! I ndaléve esse pere d' on djonne arnagat k' i s' prometeut ddja d' gåter, moenner, cizler po ndè fé èn OME !
Tot rintrant dins l' pitit botike, Clodimir a rsaetchî misterieuzmint on papî tot cafougnî del potche di s' djilet, et Zenon a fwait ene foice di pus po cachî di s' rewoeyî…
Françwès, lu-minme, vént rçure…
- Tén kî vola ! Clodimir et Zenon ! Gn a rén ki va må dins l' famile, hin ?
- Å contråve, Françwès, ça va totafwait bén, nos avançons gamén ! Putoit, Zenon a on gamén…
- On bea gros crolé, co, cobén, Françwès
- Proficiate !
- Cwè ?
- Proficiate !
- Come vos vloz… mins c' est nén ça ki nos amoenne, Françwès. I nos fåreut des cwåtes di bateme, les pus belès cwåtes di bateme ki vos nos pôroz fourni avou des mastokes a trô a tchaeke…
- Kibén vos è fårè-t i, Clodimir?
- Å moens on cint… et deus djates di cafè.
- Hin ? codåsse-t i Françwès, en avalant a mitan l' touwyea di s' pupe di tere.
- Dji vos di on cint, et deus djates di cafè.
- Vos vloz djouwer avou mes årteas, Clodimir. Les djates di cafè, vos ls åroz tot d' shûte, si c' est vosse gosse, mins po l' restant…
- Do moumint ki dj' els a po semdi ki vént, ça dirè.
- Mins Clodimir, dji n' trovrè måy cint mastokes å trô dins l' viyaedje.
- O ! S' i gn a k' ça ki vs contrareye, dj' end a, mi, wai ! Dispu troes moes, dj' elzès ramasse.
C' ît l' vraiy. Clodimir aveut råvlé insi on moncea di ptitès blankès pîces di nikel. Ene marote di pus, aveut on pinsé.
- Vos sondjîz a tot, Clodimir, admiréve-t i Françwès. Mins dins ké pris vos fåt i ça ?
- Dins ké pris ! Est çki dji vos dmande ça ! Dji vou on bateme come on nd a pout veyou a Merlimpont, hin, Zenon !
Li ci k' on arinne inla a des iys ki s' tapnut å rvier come s' i s' alént rtourner.
- Françwès, les djates di cafè, on les pout awè, asteure ?
- Zenon n' edeure nén les saizenes; i m' shonne k' i dvént tot drole.
Dins l' coujhene, Mandene a etindou li dvize inte les omes, eyet l' caftire est ddja tchôde cwand Françwès fwait moussî Clodimir et Zenon… Ene houbonde après, les djates sont sol tåve.
- Escuzez nos, savoz, Mandene, di vos vni disrindjî å moumint ki vos aprestez vosse dinner.
- Disrindjî ! On n' mi disrindje djamåy, Clodimir. Insi, ça fwait k' Louwiza a atchté on gamén ?
- Oyi, Mandine, mins i gn a po croere ki c' est Zenon k' a passé l' mwais cwårt d' eure, paski, dispu don, il a l' cour pindou å rvier.
- Djans, m' gårçon ! Vola çki vos va rmete !
Zenon, ki soreye por lu tot seu, boet s' cafè d' ene trake.
- Dji n' a djamåy yeu ene kénte pareye !
- On n' è mourt nén, savoz ! Boevoz co ene djate, ca vos rewoeyrè podbon.
- Hê, Françwès, e tatlant, dj' a rovyî d' vos dner l' copeye des cwåtes di bateme. Tinoz ! Waitîz si tot î est.
L' imprimeu adjusteye ses berikes so s' nez po lire el powinme shuvant ki Clodimir a rcopyî, tot discandjant les nos, did so ene cwåte k' on lyi a dné i gn a troes moes. Ça lyi a shonné télmint distingué k' i l' a metou bén precieuzmint d' costé po cwand ça sereut s' toû a esse pårén. Inte di nozôtes soeye t i dit, cwand on-z a batijhî Louwiza, on n' fijheut nén co des pareyès cwåtes.
Françwès maltone ces mots ci etur ses moustatches et ses cwate pwels di bok.
Bondjoû
Dj' a skepyî a Merlimpont, li 12 di djun 1919
Dj' î a stî batijhî li 21 di djun 1919
Èm mårene si lome Mareye Lancret
Èm pårén si lome Clodimir Delvå
Et mi, dj' a po no:
Leyon Louwis Clodimir Djislin Cranasse
- Ça c' est tapé, Clodimir. Nos vs alans siervi ene sacwè d' eerste classe, sapinse les Flaminds. Èm djonne ome va dmwin al veye. I rapoitrè des cwåtes modienes paski, vos savoz, on n' nos l' dimande nén tos les djoûs. Et pu, vs åroz l' tot dierin cri.
Zenon, termetant, a shoflé s' deujhinne djate di cafè. Il est cåzumint rivnou a lu. I parvént ddja a sorire… po tot l' monde.
- Parén Clodmir, kéne eure est i ?
- Onze eure vint, èm gårçon… El mecanike est remantcheye ?
- Oyi li moteur a rprins si vî tipetape. Mandine, dji vos rmerceye po vosse cafè. Dji pålrè on bon mot å pårén po k' i vs dene on coirnet d' poes d' souke…
- Alez, vos, poes d' souke… e rote ! Si nos vlans vir el curé do matén, i n' nos fåt pus tårdjî… Françwès, cwand fåt i vni ?
- Cwand vos vôroz, après mårdi.
- Iva ! Mandine, co on côp merci, et dji tén boune note pol coirnet d' abondance.
- Hê… vos m' les imprimroz avou des letes d' ôr.
- Li pus peur ôr ki fouxhe !
- Årvey et al samwinne.
- Al samwinne et nos complumints al binureuse moman.
- Merci por leye.
Felicien Barry, divins Leyon Cranasse, tchampete pa amour.
On plan d' demon
- Ertirez vos drapeas, les boches ervegnnut !
Ça a fwait l' efet d' on côp d' canon. En ene munute, el plaece a stî disgadjeye. Les sacwants imblemes dedja pindous ås finiesses des pus tchôtchôds a l' grande pavêye ont disparexhou come pa on toû d' passe-passe. Et il ît tins ! Ene colone di gros tanks almands foncive so Merlimpont e djemixhant dins l' fracas di leus tchinnes sins fén.
På cwårea, Cranasse endè conte deus, cwate, shijh, nouv pezantès masses d' acî ki repnut les pavés e sorlevant des pakets d' grijhe poûssire.
Les ût prumirès machines di moirt continouwnut leu voye, mins l' nouvinme dimeure astok djusse å cwin del tchambe-comene.
Faleut co bén cisse-lale ! ...
El tank raetche ses ocupants diwôrs : cwate noers mourianes, laids et disgostants d' ôle et d' mazoute. Djurant et djesticulant come des possedés, i discutnut so l' tchimin.
Leyon, sins s' mostrer, sorwoeye todi les Fridolins : ces-ci sont-st e pane d' essince, direut on.
Onk des sôdårs ermuche dins l' tchår, po, ttossu rade, erpasser s' tiesse pa l' bawete et comincî on dismanaedjmint complet: fiziks, mitrayetes, saetchs di sôdår, valijhes gonflêyes a blok, covietes, clicoteas d' totes les cognes volnut so l' pavêye. Gn a po ndè rimpli ene tapissire d' amon Vandyck !
Adon, avou on gros mårtea, l' ome flaye å triviè d' tot, remolant les apareys di precizion, dismolixhant çou ki pôreut convni ås Aloyîs, dismoirçulant cadrans, boussoles, volants, maniveles di poentaedje et tot l' bastringue.
Su ces entrefetes, on ôte Almand a corou disk' a l' grand-rote. Ene poize pus tård, i rvént so ene tcherete å deus rowes trinnêye pa on xhalé tchvå poûssif k' il a volé a on målureus tcheron comissioné på boledjî po ndaler cweri do tcherbon a l' fosse do Rouwåd.
On transbayute les bagaedjes el tcherete. I gn a po croere ki les Boches ont l' feu a leus burtales télmint ki l' bezogne va roed !
El pôve cårcan manke di monter a l' plantchete cwand les sôdårs volnut gripyî so l' djéndjole. Des clicoteas berôlnut dins l' rigole.
Leyon, di s'-n observatwere, a l' sorire.
- Si l' bazår pôreut spotchî ou si l' tchivå pôreut prinde el moir ås dints po les vir voler les cwate fiers e l' air ! ...
Les gris ont rabistoké leus bidons. Gn a k' el ci k' a rintré dins l' tank ki n' est nén co monté so l' tcherete.
- Vont is nos leyî leu " truk " come sovni ? ès kessione-t i Cranasse.
El " panzerman " brotche infén del machine. I fwait signe ås ôtes k' il est pus k' tins d' les mete, et avou on baston, i rtaene a tote volêye el cur del lamintåbe biesse ki les moennrè pus lon ...
- Ça doet esse el moumint d' adji, pinse-t i Leyon. Alans è passer li rvowe do tchår: gn a ptete des afwaires ki pôrént interesser les copins.
Dins l' colidôr, Clodomir eyet l' sicretaire berdelnut, di faccion dvant l' amigo.
- Dji rvén a l' munute, savoz. Gn a ene sacwè ki m' intrigue so l' plaece. I fåt k' dji m' rinde conte do dalaedje.
- Bon, m' colåd, nos n' cwitans nén no posse.
Cranasse fwait l' toû do tank. Tot d' on côp, i s' arestêye: on greziymint anormå lyi parvént do djeyant d' acî ; on mince filet d' foumire monte tot droet e chîlant. El tchampete comprind l' plan d' demon des Boches : distrure el machine infiernåle e l' feyant sôtler, å risse di distrure el mitan do viyaedje ...
Leyon reflechit ene sigonde ; a tot pris, i fåt eviter l' catastrofe ki manceye Merlimpont, ou tot å moens schaper l' veye des concitweyins ki s' ont rtirés prudamint cwand les criminels ont-st arivés. El tchambe-comene est a on pas. El sålon d' l' årmoneye, l' eglijhe eyet l' vintinne di djoleyès ptitès måjhones ki boidnut l' tere-plin del plaece sont-st a céncwante metes, ene pixheye, direz vos. On monde, carcule-t i l' tchampete e blemixhant. Impossibe di prevni onk pa onk nos bounès djins do dandjî suspindou so leus tiesses; portant, Cranasse a s'-n idêye. Gn a nén a eziter. I s' rowe dins l' måjhone cominåle.
- Abeye, pårén, dins l' cåve ! Abeye ! Abeye !
I fonce dins s' buro. El signå po souner l' alerte est la dins l' cwin asto d' l' årmwere ... Leyon stind s' bresse, aspoye so l' boton del sirene ki prevénrè ses concitweyins, e poûssant on sospir di soladjmint. Il a co tot djusse el tins d' taper s' vowe pa l' finiesse. Ene flame monte do tchår. No tchampete s' aflaxhe so l' pavmint conte el meur. Ene esplôzion formidåbe adrove el carcasse del machine di guere. Tot l' batimint a frumjhi so ses fondåcions. On pan d' meur a rviersî. El tchassi del finiesse do buro d' police ès va spotchî dins l' ouxh ki dene so l' colidôr ...
Adon, c' est co des ôtes esplôzions, pus fwebes, come si ç' sereut des obus ki bouxhrént ! Des bales shofelnut eto. On s' croereut å plin mitan d' ene bataye. El plafond n' rezistêye nén å displaeçmint d' air et vént rascovri l' tchampete et tos les meubes åtoû d' lu.
Leyon est i coixhî ? Ene blanke poûssire di plåsse et d' tchåsse rimplit l' plaece; on n' î voet pus ene estitche ...
Di leu costé, Clodomir et l' sicretaire dischindént cwate a cwate les escayîs del cåve cwand l' diloujhe les a sorprins. Tchabolés co pire ki so on cak-walk, i n' ont yeu k' li rcour d' agripyî l' rampe po n' nén voler å fond des montêyes ! ...
El pårén a rovyî les prijhnîs, l' Tokeu et tot l' sint-diale, po n' sondjî k' a s' fiyoû. El sicretaire a bea l' amarer pa s' frake po l' rastini. Bawaite ! I rmonte les vint måtches e djemixhant come on boû. Il est dins l' colidôr ; il arive divant l' ouxh do buro, disfoncî, aratchî d' ses gons.
- Leyon ! Leyon; eyu estoz ?
Ene plinte lyi respond. Clodomir, po l' prumi côp di s' veye, a peu... oyi peu, mins nén por lu.
C' est po s' colåd, po s' Leyon, po s' gamén k' i triyane. Et ça dobele ses foices. Clodomir råye les bokets d' bos ki l' djinnnut so s' passaedje.
- Leyon ! Leyon ! ...
El vwès d' no bon vî camaeråde s' eraye å fond di s' goyî. Des låmes lyi petnut ås iys. Broyant l' plafonaedje a ses pîs, il avance mågré tot viè ene masse uminne å troes cwårts essevleye pa les discombes.
Avou des djesses d' otomate, nierveuzmint, Clodomir disgadje no bråve tchampete.
- Leyon, m' colåd ! ...
Cranasse a beazebén stî assoumé på ralaedje-plin di plåsse et d' lates ki lyi ont berôlé so l' tiesse. Ureuzmint, pa on côp d' tchance unike, gn a pus d' peu ki d' må; Leyon rvént a lu å moumint ki s' pårén voléve so s' cou - tél k' on vos l' dit - e saetchant so ene coide di stôre etoirtiyeye åtoû d' ses djambes ! ...
- No di diale di no di diale !
El tchampete, tot s' eschoyant, si poite å scour di s' pårén po l' aidî a si rmete so pîs !
- Ebén, vo vs la prôpe, pårén ...
- Et vos, m' colåd, vos n' estoz nén blessî ?
Dj' a on gros boursea a m' front eyet mes doets sont froxhîs, mins, a pårt ça, el mecanike n' a rén. Brrr ... nos avans schapé l' dobe. Ces mådits Boches la, il årent fwait sôtler tot Merlimpont !
Cwè çk' a bouxhî insi, Leyon ?
Les bandits ...
Cranasse èn pout nén atchever s' parole. Des sclameures montnut del cåve. No tchampete ès precipite dins l' colidôr ... Les Boches, å fond d' l' amigo, fotnut on rotindje a rewoeyî on moirt. Tant mia, c' est k' i vicnut co !
Bert et Tåve disboutchnut d' l' escayî.
- Gåre, Leyon !
- Hê, les copins, eyu dalez ?
- Petachans, Leyon, el Tokeu court evoye !
- A, ça !
- Oyi, pa l' rayele; dispaitchans nos si nos n' volons nén k' i schape co !
- Tonwere, i l' fåt ratraper, l' vårén ! ...
Nos troes lascårs sont ddja so l' pavêye. Leyon s' rind conte tot d' shûte do dalaedje. En esplôzant, l' tank a completmint dismoli on cwén do bastimint disk' a l' rayele del cåve å tcherbon, eyu çk' el tokeu est resseré. Rewoeyî på brut, ci-ci s' dimande çou ki lyi arive. Å troes cwårts sot d' freyeur, i s' dåre so l' ouxh po cori evoye. Poenne pierdowe : Leyon a fwait l' vera ! Mågré les poûssires, el loumire do djoû s' efile pa l' rayele båyante. Constant comprind ki c' est la ès seule tchance di schaper di s' prijhon soterinne. I rdobele d' efôrts et rexhe tant k' i sait ...
Dins leu rfudje, Bert et Tåve, so l' ki-vive, ont etindou l' brut come tot l' monde, naturelmint, mins il ont rmarké eto k' i gn aveut ene sacwè d' anormå ki s' passéve astok di yeusses. Nos refractaires aprotchnut del cåve å tcherbon, el mitrayete presse ...
El gåre walon sint k' i lyi fåt spiter a tot pris. On ranxhnêye a l' ouxh, on l' vout drovi ... sins rezultat : il a stî calé på displaeçmint d' air. Constant a agripyî ene båre di fier ki pind å long do meur et, dins on dierin efôrt, i reyussit a s' sorlever disk' a l' intrêye do trô. Co ene sigonde, il est wôrs !
El tank continowe a broûler, finixhant s' cårire di moirt et d' destruccion.
El prumî, l' tokeu a aporçû Clodomir pa l' finiesse do buro d' police.
- Èn nos fjhans nén vir, Tokeu ...
D' on bond, i s' tape padrî l' tank, e marmonant dins ses dints: " Bon sonk, dj' a passé pa on ptit trô ! Asteure, cachans d' lever l' daxhe. Èm revolver ? A ! les crapules, i m' l' ont volé ! ... Hê ! mins c' est ene gurnåde ki trinne la dins l' rixhot; ele pôrè ptete siervi... Salut, pårén d' mon cœur, coroz après mi, si vos l' savoz, vî asmatike ! "
El fayé prind ses djambes ås spales : i toûne å cwin do tchmin do ri, cwand l' tchampete et ses amisses vudnut del tchambe comene. Constant a cint metes d' avance, mins nos djonnes Merlimpontwès ont des bounès schaesses eto, sortot Bert ki court ttossu rade k' on levrî. E vint asdjamblêyes, il a låtchî ses copagnons. Porvu k' i n' piede nén l' bandit d' vowe ! Non, vo l' la låvå k' i s' arestêye nete padvant l' måjhone da Leyon Cranasse.
Come d' efet, el Tokeu a yeu ene idêye infiernåle: i s' a raplé l' afront k' Lore lyi a fwait deus troes djoûs dvant ... Ele va payî po ls ôtes... I disclitche el gurnåde k' i tént dins s' mwin. Ès bresse s' eleve... Ene detonåcion clatche setch ... El Tokeu tchait a djnos, el vizaedje dins les cindes; el gurnåde esclate e meye bokets a deus pas do traite, li stindant defenitivmint !
C' est Bert k' a tiré. D' å lon, il a sorprins l' djesse criminel do vårén et i n' a nén ezité ene sigonde.
Cwand, prumî, no refractaire s' aprotche do gåre walon, ci-ci a clôs ses iys po todi ... Il a rindou s'-n åme di vweyou å diale.
- Vos n' l' avez nén manké. Bert ... dit-st i Cranasse, bladje d' emocion.
- Dji m' end åreu volou po l' restant d' mes djoûs, Leyon. Èç feneyant la n' a ki çk' il a merité ! Ene sigonde di pus, il ît trop tård.
- Vos avez såvé m' feme eyet m' pitite feye do pire, Bert. Comint frè dj' djamåy po vos è rmerciyî !
- Tutûte, Leyon !... I n' s' adjit nén d' vini pårler di rmerciymints droci. Dji cour pus rade ki vos, v' la tot çk' i gn a. Alez è vir si Lore et Clådine n' ont nén yeu trop peu.
- Dji transi po l' sawè. Mins i fåreut mete el dispouye do fås fré wôrs di vowe des curieus.
- Si nos l' poitréns dins l' coû del tchambe-comene e ratindant d' l' essevli al cimintire ?
- Vos avoz ene boune idêye, Tåve. Vos trovroz des saetchs po l' rascovri dins l' forni près di m' buro. Rmetoz l' tchinne do griyaedje.. . El tins d' rassurer nos djins et dji racour ...
- Oyi, dispaitchîz vos, canlete ! ...
Félicien Barry; Sonk walon; 1945, pp. 129-139.
Si vicåreye, et ses scrijhaedjes
Barry, Félicien (1899-1985) sicrijheu e walon, mwaisse imprimeu di s' mestî, askepieu do Bourdon e 1949. Il aveut ddja eplaidî El tchariguete di 1938 a 1940.
Il a scrît on roman "Leyon Cranasse, tchampete pa amour". Les dierinnès anêye di s' veye, il a tnou on djourn" e walon, di dpus d' 2000 pådjes.
Li walon da Felicyin Barry est foirt rifrancijhî, mins ça lyi permete di djåzer did tot, fotbal, velodrome, çou ki les ôtes sicrijheus ni fwaiynut waire. Avou s' djournå, i pout esse riwaitî come li pus grand scrijheu di prôze nén racontrece do 20inme sieke.
