• Oyon OU / U
• Sorwalondes avou ON / IN > AN
• Sorwalondes U / I
• Betchfessî Å
• Betchfessî AE
• Betchfessî én
• Betchfessî SH
• Cåzu-betchfessî é
• mots d' aplacaedje
• betchete co
• Rifondaedje des nos d' payis
• Codjowaedjes
• rîlêyes
• Di totès sôres

nén po miroe (famile di "mirer") (davance : muroe)

Response da Pablo : muroe/miroe: dins l' Haust (portant eployant "i" pol sipotchåve voyale) li mwaisse intrêye pol viebe c' est "murer" (mirer estant metou come "noûmot" (çou ki, dins l' Haust, vout dire "copyî do francès"); eyet "mureû", pont d' "mireû".

Dji sreut po wårder muroe.

Decidaedje : murer, muroe, Mirwå, Rou-Muroe

Decidaedje: pont d' candjmint d' voyale po:

déme; démyî

redîmer; i redîme

préjhî, i préjhe;

dismeprijhî, i i dismeprijhe

spéces // spi&eacut;reyes

måke, rimårker, tchôde måke, tchôke-moirt / tchôcmwår

Les Rwès Mådjes / Madjusté, madjuster (candjmint d' voyale schåle / schalete)

1. Foû-rîle å disploctaedje des trokes di cossounes å coron.

http://wa.wikipedia.org/wiki/disploctaedje_des_trokes_di_cossounes_å_coron <http://wa.wikipedia.org/wiki/disploctaedje_des_trokes_di_cossounes_%C3%A5_coron>

1.1. parker, park, parkigne, barke, barkete, ebarker ???

1.2. gåce, gårçon, disgårciner

2. Rivey totes les rîles des loyeures.

2.1 mwaisse sôdård, mwaisse lwè, mwaisse raploû (sins loyeure).

2.2 Aiwe do Bontins, Aiwe di Lesse, Aiwe di Lome

3. restorote (come e francès)

les foû-rîle del cawete -aedje (damaedje, såvaedje, froumaedje, ravaedje, lingaedje) disparexhnut (dedja decidé e moes d' octôbe : li mot ki dji n' ritrovéve nén, c' ere "froumaedje")

Co a decider

wesse (nén waesse) (?)  (<span lang=fr>F. guêpe.</span>

* wesse: oyi. c' est l' pus lådje oyowe eyet etimolodjike, eto "wasse" a-st on

spårdaedje å rvier, la wice ki normålmint ae=è.

Decidaedje : wesse :

divancete divant les nos d' payis (sins dins ci payis la) : todi *e* po les payis omrin, *e l'* u *en* divant voyale

* el * po les payis femrins, *e l'* u *en* divant voyale

e Marok, e Cossovo, e l' Afganistan, e l' Aldjereye.

Sacwants rwalonijhîs rfondaedjes a-z aveuri (po lzès fé passer e motî) :

Adresse Wiki :

Arabeye Sawoudite, Koweyt / Kowete

Braezi (Braezilî)

Chine, Chinwès (nén Tchine)

Daenmåtche; Daenwès, daenwès; Norvedje / Norwedje; Suwede Suwedwès

Gåme, Gåmet(e) (di "gåmete", pitit no); gåmès (lingaedje)

Inde / Inne (poye d' Inne, tchene d' Inne); Indonezeye, Indochine

Israyel, Israyelî / Palestene, Palestinî

Moritanreye, Caledonreye Mins Roumaneye

Olande / Holande (?)

Ourougway, Paragway (dedja e Wiki)

Rûsseye; Oucrinne; Oucrinnî, Oucrinnresse (les djins) oucrinnwès (li lingaedje)

Tourkeye, Trouk // Kourdistan / Kroude (?)

Viet-Nam (nén Viyet-Nam), Cambodje, Lawosse

7. bloncî (balancer) : li seule sorwalonde di l' oyon AN / ON => cabloncî, blonciner (on mot foirt corant dins "Laloux").

9. infin anfin, infén, anfén ? (dins les uzaedjes la k' on n' pout nén mete "al fén"). Dj' a tchoezi "infin", calcaedje do francès avou sorwalonde IN <- AN, et c' est eto ene picådresse.

cobate, cobatant : erîlé so kibate / cobate, u veyou come on calcaedje (combatant)

cotni / contni

consyince, consecant, consecance / consecwince

Decidaedje : contni, contnance, contner (u container ? contneu)

On n' wådreut do rwalonijhaedje ki : cossoune / codjower, codjowaedje ?

13 Cawete -in / én :

froyin : froyin [C1, E212b, E1FL], froïn [E212], frëyin [G215].

Pour les mots commençant par CH et non par TCH de Dorinne, à mon avis, il ne s'agit pas de mots provenant d'un K latin, mais d'un S ou d'un C qui s'est "mouillé". Qui connaît l'étymologie de "chamter" ou de "chinner"? Rien ne dit qu'ils proviennent de "tchame" ou de "tchinne". C'est comme si on voulait "normaliser" "echone" (ensemble) en "etchone".

li dossire di tchamter est ddja sol Wiki

(http://wa.wikipedia.org/wiki/Motî:tchamter ).

Li cene di http://wa.wikipedia.org/wiki/Motî:tchame_2 eto

I polnut esse ricandjîs, s' il astchait.

Sel TCH n' est nén etimolodjike, i pout esse rwaitî come on forcoridjaedje.

E rfondaedje, i fåt d' tote foice prinde ene pôzicion (metans cwand l' mot aparexhe dins on tecse so rifondou.org), et dji croe k' les djins ni serént nén tchôd tchôd po les mots avou CH (come cachî, muchyî, Chine, Chinwès).

Dji trove li mot chinner avou tote ene peclêye di parints dins C100 (Somme); on l' leyreut CH.

Po ene ôte målåjhisté : chîmer <> sinmer, dj' a cmincî a-z eployî shinmer / rishinmer

Metans po Amerloche :? (dji l' a trové insi enawaire).

E moes d' octôbe, dj' a oyou "atchever" dins ene tchanson da Tintinaglia.

Dji scrît çoula so :

http://wa.wikipedia.org/wiki/Son_TCH

(ki pout esse ramidré eto)

Dedja rfondou CH => TCH :

• låtchî (lachî), sins låtche (sins lauke)
• atôtchî; toutchî l' gros lot (atôchî, toucher)
• boutche (= båjhe) / boke

Co a decider : CH => TCH :

 tcherubins / Amerlotche

Dedja rfondou avou ch : Boche.

glumiant (nén gloumiant)

frumjhî (nén froumjhî) = fruzi

12 personne / persône / personne

8. [poil] dj' a ptchî asteure les rfondaedje pwel, pwelaedje, pwelou poski poye = [poule]. Mins on wådrè les deus come avou "rwè / roy", edon ?

Response da Pablo : notez k' a Lidje on eploye purade "poyaedje" (sinonime di poy); et k' i gn a ossu "pwel" come sinonime (come rwè / roy). Les derivés sont sol bodje -oy-

mostaetche

nôbe, noblesse (candjmint d' voyale)

s(i)cour, s(i)cret, / cour 2 (luçon) [sins S]

Response da Pablo : * cours (luçon): avou "s", come discours, pa rshonnance avou l' francès les djins vont mete li "s", i n' a pont d' avance del rissaetchî; et poy ça permete di fé l' diferince avou l' cour do rwè, eyet l' cour ki toctêye.

Decidaedje co a-z aveuri : cours (luçon); coû (d' ene since) = coû do Rwè, fé l' coû a ene damjhele; li cour ki toctêye; court, c' est nén long.

dandjî (mezåjhe) <> dandjir (sacwè d' riskeus)

Response da Pablo : dandjî: dandjî po les deus (dji n' a måy oyou "dandjir")

Djivêye des viebes avou ki s' codjowèt pa cô el cwatinme sôre (-i) /, pa cô el deujinme (-î) u al cénkinme (-i). Decidaedje e ratindant mî.

Sins repîtaedje : tcheryî, spepyî, crawyî, mawyî

Avou repîtaedje : abiyî, fiyî, si dismefiyî, si rafiyî, wespiyî, rimerciyî

Rindjmint des viebes avou -iyî (spiyî : 2inme u 3inme troke da Hendschel ?)

i tchereye / i speye

pårticipe erirece femrin : tcherieye / tchereye (modele : efoufieye)

futurrece & condicioneu :

i tchereyrè (i baweyrè, i craweyrè; baweyreye) (u simplifiyaedje)

viebes avou -iyî (modele di criyî)

spiyî; i speye, i spiyrè / i speyrè

wespiyî : wespireye (pus lådje oyowe, mape ALW) / wespeyreye (2 3 viyaedjes)

(di ç' decidaedje la, li rindjmint 2inme u 4inme sôre)

dji ratin, ti ratins, i ratind

dji mete, ti metes, i mete

dji fote infinitif : fote / foter

dji vinke infinitif vinke / vinker

sins candjmint : trover / drovi / asprouver / shover (i trove, i drove, il asprouve, i schove)

i mosterrè; i discoverrè

divrént esse manaedjeye del minme manire (ALW 8 p. 107)

* tchawe, tchawe-sori

* faw

* aweye, awion

* pawion, pawionacêye (ki ça a stî rfondou påwion

Fåt i rcandjî ??? (dji n' aveu nén stî tchôd po "påwion"

Response da Pablo : "påwion" a stî rfondou insi po rascovri, avou "w", li prononçaedje w/v (come po waxhea, wixhåd,...), eyet avou "å" po rascovri a/o; c' est on rfondaedje "standård" si on pout dire; pocwè n' estîz vs nén tchôd po çoula?

Notez eto ki po faw/aweye, li "w" vént etimolodjicmint d' on "g"; po "påwion" ça sereut d' on "v"? (acmaxhaedje di *papilio et di påwe/pawon (ki c' est ene ôte biesse, e castiyan: pavo)) (po tchawe/tchåwe dji n' sai nén).

Notez k' a Lidje a costé di "påvion,påwion,pavion,pawion" eyet "påwe" (es: pava, fr: paonne) i gn a "pawon" (es: pavo, fr: paon) eyet "pawe,pawou" (es: pavor, fr: peur) (et pawoureus,...). d' ene minme troke etimolodjike "pav-" i gn a yeu troes prononçaedjes diferins:

- påw- (åv/âv/âw)

- påw'/paw- (candjmint d' voyale å<->a sorlon ki l' sillabe est cloyobe ou å lådje)

- paw-

Po les mots egzistants (nén les cis eprontés do francès, mins les vraiys mots walons) i n' fåt nén fé des rfondaedjes otomatikes tot copiant so on mot rshonnant; i fåt rfonde tot tnant conte do mot lu-minme, di çou k' egzistêye po do bon, çoula ostant k' possibe.

Po "påwion", ci scrijhaedje la rascovere 4 prononçaedjes teyorikes possibes (a/o eyet w/v): påwion/pawion/påvion/pavion; et djustumint ces cwate la si rtrovèt dins l' motî da Haust (li motî da Vervî a djusse "pavion") i m' shonne adon ki c' est on bon rfondaedje.

Po "faw", i gn a pont d' son "o" (djusse, mins coinrece, on prononçaedje "fovia" po fawea; et di totes manires, fawea estant on parint di "faw", i shureut l' minme sicrijhaedje, come fawî, fawale)

O, siya, i gn a "få" (fau, fâ), mins, d' après l' motî, ci n' est pus eployî ki dins des nos d' plaece (et dins l' no d' plante "få d' Verzî"); mins on nd a fwait on mot a pårt di "faw".

* cåzu betchfessî "é".

vos vloz dire "ceréjhe/cerijhî" purade ki "ceréjhe/ceréjhî", nonna?

l' idêye esteut on candjmint d' voyale é <-> î, avou "é" cwand c' est

al dierinne sillabe, "î" cwand i gn a des ôtès sillabes pa drî.

li "é" est prononcî "é" a des plaeces k' i gn a, eyet "î" a des ôtès plaeces.

c' est drole, paski, les parints d' ces mots la, c' est avou "i" e francès,

eyet avou "e" e castiyan (eyet motoit bén e latén, etimolodjicmint):

ceréjhe: fr: cerise, es: cereza

prijhî: fr: priser, es: preciar

espéces: fr: épices, es: especias

lét: fr: lit, es: lecho

lére: fr: lire, es: leer

mins:

redîmer: es: redimir, la: redimere, l' etimolodjeye est avou "i", nén

avou "e"; motoit ki ça dvreut esse "dîme" et nén "déme" po ç' mot la

(a loukî s' i gn a po do bon des prononçaedjes avou "é"; s' end a nén,

adon rfonde "dîme")

* wesse: oyi. c' est l' pus lådje oyowe eyet etimolodjike, eto "wasse" a-st on

spårdaedje å rvier, la wice ki normålmint ae=è.

* contni: (cotni/kitni ça m' freut purade tuzer a tni sacwants côps, a tni

sovint, purade k' a tni å dvins)

* [poil]: oyi, poye = fr: poule; mins poy (sins "e" al fén) = fr: poil.

notez k' a Lidje on eploye purade "poyaedje" (sinonime di poy);

et k' i gn a ossu "pwel" come sinonime (come rwè / roy).

Les derivés sont sol bodje -oy-

* cours (luçon): avou "s", come discours, pa rshonnance avou l' francès les

djins vont mete li "s", i n' a pont d' avance del rissaetchî; et poy ça

permete di fé l' diferince avou l' cour do rwè, eyet l' cour ki toctêye.

* dandjî: dandjî po les deus (dji n' a måy oyou "dandjir")

Sacwants rfondaedje ki dji doe bén decider po "Eviè Nonne" & "So l'Anuti"

1. parker, park, parkigne, barke, barkete, ebarker ??? (foû-rîle å disploctaedje des trokes di cossounes å coron)

2. Rivey totes les rîles des loyeures.

2.1 mwaisse sôdård, mwaisse lwè, mwaisse raploû (sins loyeure).

2.2 Aiwe do Bontins, Aiwe di Lesse, Aiwe di Lome

3. restorote (come e francès)

4. les foû-rîle del cawete -aedje (damaedje, såvaedje, froumaedje, ravaedje, lingaedje) disparexhnut (dedja decidé e moes d' octôbe : li mot ki dji n' ritrovéve nén, c' ere "froumaedje")

5. riwalonijhaedje avou dj : atchever, ratchever (dedja oyou da Tintinaglia)

6. divancete divant les nos d' payis (sins dins ci payis la) : todi *e* po les payis omrin, *e l'* u *en* divant voyale

* el * po les payis femrins, *e l'* u *en* divant voyale

e Marok, e Cossovo, e l' Afganistan, e l' Aldjereye.