|
|
Page d'Anatole Marchal Li pådje Natole Marxhå |
|||||
|
|
Page d'Anatole Marchal Li pådje Natole Marxhå |
|||||
dierin rapontiaedje - last update: 2013-07-22
Dressêye:
Å tins des nûtons
Li dierinne shijhe
Biyografeye
Mins çou ki m' fwait l' pus d' bén a rapinser, c' est les shijhes do trevén del guere, les shijhes d' amon l' Baron. Si dji sayreu do-z è co fé raviker ene ?
Sol djivå, etur on potiket å toubak et on tchandlé d' keuve, on bondiu d' bwès stind ses bresses, et l' ombrire del badjoû a l' air do ls agrandi so les shijhleus.
So ene coine del tchiminêye, gn a come ene lamponete, avou on restant d' petrole divins. Sol costé, ene grosse plinne lune sititcheye al copete d' ene grande sitroete caisse : c' est l' ôrlodje ki speye li tins avou l' cougneye di s' balancî. Gn a onk k' a leyî trinner ses shabots so les montêyes : c' est l' coibjhî, dandjreus, u èn ôte. Li tchén et l' tchet sont stindous dzo li stouve, onk so l' ôte. I n' si batèt måy cwand i doirmèt, ces deus la. Tos les shijheus sont rafûlés åtoû d' li stouve, dizo l' kénket k' on-z esprind pa padzo avou ene witche. Li Breyåd fwait bloncî s' tcheyire, k' i m' shonne todi k' i va aler mzurer l' plantchî avou ses spales et l' plafond avou ses pîs. Li Poyou l' riwaite come po lyi dmander si c' n' est nén kécfeye lu k' a edvinté l' machine a tourner les pôces po les nawes ki n' ont rén a fé.
Les linwes ni sont nén co dislaxheyes. Onk et l' ôte cåze po dire ene sacwè.
- Les djoûs evont a grandès hopes.
- Li vatche d' amon Kintin a co fordjeté l' samwinne passêye.
- Serè co rade li dicåce. I paret ki l' tourniket d' Malonne ni vént pus.
- Ké noveles, Baron ? Ça n' a nén l' air d' aler trop roed ?
- Bén ti sais bén, la, come on tchén k' a yeu ene pire !
Li ké est çki racontrè des fåves ?
Serè ç' li Baron, li Poyou u l' fi da Ponche ? A ! les bounès parådes ki dj' a oyou raconter la ! C' est tot on live k' i fåreut po les scrire tertotes. Drovi s' boke et schoûter, gn aveut k' ça a fé, come divant on mwaisse di scole ki cåze.
Mins fåt k' åye onk ki påte.
- Djans, Poyou ! Et l' tonea da Codinne ?
Ci côp ci, li Poyou est evoye. Nén dandjî do l' bouter. El fårè purade ratni mins ça n' fwait rén.
Schoûtans l' todi !
Li diale aveut l' cafård.
Mins, ci côp la, on cafård come i gn a waire, on cafård di tos les diales. Dispoy ki Sint Pire aveut rtrové ene clé do Paradis po replaecî l' cene ki l' diale aveut on côp foutou evoye, pol fé araedjî, les afwaires n' alént pus.
Li novele clé do Paradis, c' esteut l' croes di s' tchaplet k' ene viye djin, ki vneut do mori, aveut metou el sere do Grand Ouxh, divant Sint Pire tot disbåtchî d' awè pierdou les sinnes, di clés. Et l' Grand Ouxh s' aveut drovou come rén do tot.
Et c' est ça ki fjheut ki rén n' aléve pus, vaila padzo, dins l' grand noer et rodje trô k' on lome l' infier. Cåzu pus persoune ni s' prezintéve po-z î moussî. Et ça s' comprind. Sol tere, tolmonde aveut oyou raconter l' istwere del clé do Paradis; et il estént råles, les cis k' end avént nén ene didins leu potche a l' eure di mori, puski c' esteut l' croes d' leu tchaplet.
A. Marchal, divins: Å tins des nûtons, Dubois et fils, Namur, 1937.
Vola kécfeye bén deus cints ans, gn aveut a Durnale on djonne ome a mitan såvaedje. Tolmonde li loméve "Nosse Djan".
I n' esteut bon ki po-z aler ås moxhons et mete des bricoles. I m' shonne k' il esteut parint avou nozôtes, mins do costé del viye gregne. Il esteut camaeråde avou les nûtons, et l' Trô Colet n' aveut pont d' mistere por lu.
Les nûtons avént des tchvås ossu ptits k' zels k' i ferént å rvier, po brouyî les cis ki les shuvént. Vos pinsîz è shuve onk sol tiene di Dorene et i montéve li tcherå come li vint.
Mins, on djoû, onk di ces tchvås la a metou l' pî dins ene des bricoles di Nosse Djan.
Lu, pinsant ki ç' lapén la esteut ene miete gros po s' casrole, n' a rén trové d' mia ki do ramoenner l' biesse å Trô Colet. Djustumint, on vî nûton bateut li smele a l' intrêye. E voeyant ariver Nosse Djan, i l' arinne insi :
- E vla co onk ki sait bén k' i gn a rén a piede a rinde siervice ås nûtons. Puski t' es si complaijhant, schoûte bén. Li nute ki vént, a meynute, ti montrès l' Tiene di Dorene. A pårti do prumî tournant, ti contrès set bôles. Al setinme, ti mousrès e bwès. Ti contrès co set bôles. Li setinme serè on tchinne. E tere, etur les raecenes di ci åbe la, i gn a on ptit cofe plin d' pîces d' ôr. Ti n' årès k' a fé on trô po-z ariver a-z î herer t' bresse disk' å keute. Li cofe vénrè tot seu.
Seulmint, åye bén sogne do n' nén dire on mot tant k' ti n' serès nén foû do bwès.
A meynute, Nosse Djan esteut addé l' bôle k' esteut on tchinne. Come li nûton lyi aveut dit, i fwait on trô al boune plaece; il î here si bresse, atrape li ptite mande et saetche on bon côp e djhant :
- Djel téns !
Ossu rade, li cofe a rtcheyou å fond do trô e bouxhant come ene tchambe al dicåce. Et gn a ene grosse noere hoûlote k' a moussî foû et s' aler mete a djok al copete di l' åbe.
Nosse Djan a dmoré troes djoûs sins mouvter.
Anatole Marchal, divins : Å tins des nûtons, Dubois et fils, Nameur, 1937.
Li Bok est on ri, spitant, påjhire ou såvaedje, ki s’ pormine dins ene valêye k’ est co co pus d’ a mitan distrûte pa les cårires. L’ amateur di sondjreyes n’ î trove pus waire di plaeces ou çk’ on n’ a pont d’ ôte vûzion ki l’ cene des blancs-bwès, des sås et des ôneas, tot do lon d’ l’ aiwe ; des tchinnes, des bôles et des sapins, so les hourêyes, ou çk’ on n’ etind pont d’ ôte brut ki les tchansons do vint et les ramaedjes di l’ aiwe ki court so les cayôs. Et portant - li croereut on ?-, gn a co bén do mistere dins ç’ richot la ... Tot l’ mistere di l’ aiwe ki court tote bleuwe didins les fonds, et do brouyård ki trinne tot blanc so l’ aiwe...
Tot l’ mistere do vint k’ on-z etind brouyi, d’ al copete des tienes, dins les åbes del valêye...
Tot l’ mistere di l’ sitraegne muzike di l’ aiwe, disbeleye a tot djamåy, sins k’ on seuye pocwè...
Tot l’ mistere des djoûs broûlès d’ solea et des nutes neyeyes di lune...
Tos les esprits del valêye do Bok, ki s’ vont mete a viker dvant nos ouys...
Dins ké payis alans ns moussî Dji m’ lai alè, paski dji sai todi bén ene sôre : on côp ki dj’ årè moussî dins ç’ payis la, dji n’ è rvénrè pus...
------------------
On côp, mins vola foirt lontins, lontins dvant les cårires, ene bele nute do moes d’ djun, on djonne ome di Durnale, Pire dal Breujhete, erva d’ awè stî al shijhe a Dorene. Il est dabôrd meynute, et ene dimeye lune d’ årdjint fwait clintchî ses coines al fine copete des åbes, vaila do costè d’ Purnôde.
Li nute est ravôteye dins l’ silince come dins del bleuwe wate. Sins sondjî a rén, nosse djonne ome rote tot do long do ri. Après awè passè pa Tchansint, vo l’ la arivé e face do Trô Colet.
Tot d’ on côp, i s’ arestêye tot coût.
A-t i etindou ene sacwè
I schoûte... et i frezene dispoy ses pîs disk’ a s’ tiesse. Est çk’ i sondje
Ene musike, ene tchanson, télmint doûce et télmint disbeleye, mousse foû d’ l’ aiwe. Foû d’ l’ aiwe ? Oyi, foû d’ l’ aiwe. Li djonne ome end est seur. I s’ a clintchî padzeu l’ ri, et ç’ est di d’ tot près k’ il a schoûté.
Mins n’ est ç’ nén ds idêyes ...
Dol nute, cwand tos les bruts sont evoye a rén, li vint ki passe, l’ aiwe des richots k’ evont dins les prés, tchantèt bén pus clair, on ls etind bråmint mia, et leus tchansons purdèt voltî l’ coleur di nos pinsêyes, cwand nos nos astårdjans aviè meynute, po les schoûter...
Si noste åme est anoyeuse, ces tchansons la sont anoyeuses ossu. Mins si nos estans contins, ele sont guaiyes come ene volêye di pinsons.
N’ esteut ç’ nén les violons do vint dins les åbes ki Pire oyeut chîlé dins l’ påjirté del nute d’ esté ?
Djustumint, nosse djonnea esteut binåjhe do viker, ci nute la, il aveut vint ans, et les comeres ni l’ avént djamåy traecassé... Et l’ tchanson k’ il etindeut end aveut télmint pezant ! Ça fwait ki ci n’ esteut nén bén sur li cene do vint. Il etindeut l’ tchanson e l’ aiwe, mins lon, lon ! Elle esteut greye et tene, ossu tene k’ on tot ptit filé d’ aiwe. Portant, gn aveut nén a s’ î tromper. C’ esteut ene vwès, ene vwès d’ comere. Mins pocwè esteut ele si disbeleye
Li djonne ome a co schoûté lontins, mins al fén, li tchanson a cmincî a baxhî, a baxhî, et i schoûteut co k’ i gn aveut ddja ene bele hapêye k’ i n’ etindeut pus ki l’ brut d’ l’ aiwe so les cayôs.
Li londmwin, Pire dal Breujhete a bén yeu sogne do nn’ rén dire a persoune... et l’ nute d’ après, il a racouru å Bok po retinde li tchanson disbeleye ki moussive foû d’ l’ aiwe. I n’ a nén yeu dandjî do s’ clintchî po l’ etinde, co pus anoyeuse ki l’ nute di dvant, et pus foirt, come si ele n’ aveut pus stî si lon... Li troejhinme nute, il a co royou ene miete pus près. Li cwatrinme, li cénkinme et l’ shijhinme nute, li tchanson divneut todi pus claire. Vos årîz dit k’ ele montéve, et k’ elle aléve ariver ådzeu d’ l’ aiwe. Et portant, i n’ compurdeut nén co les paroles k’ ele tchantéve. K’ aléve-t i ariver l’ setinme nute ?V
Pire s’ el dimandeut e fruzinant.
Li bele djonne feye aleut-ele moussî foû do Bok
- Sabaye si Colas ni m’ esplicreut nén l’ mistere k’ est å fond do Bok Si dj’ l’ aléve trover pinseut Pire d’ al Breujhete après l’ shijhinme nute, e-z eralant e s’ måjhon, ås aireurs do djoû.
------------------
Colas, Colas l’ Shabotî, come on l’ lome e payis, est arivè el Comogne di Durnal on n’ sait pus cwand. D’ ewou vént i Gn a persoune k’ el såreut dire. I vike tot seu dins ene barake, esconte d’ ene pitite tchapele Sint-Hubert, k’ il a fwait lu-minme. Å cminçmint, on nd aveut peu, avou s’ båbe di Diu l’ Pere, et ses blancs tchveas tos crolés, ki dschindént disk’ a ses spales. Mins on-z a rade yeu veyou k’ il esteut bon come li pwin, et k’ i conoxheut des rmédes po bråmint des maladeyes, minme k’ i les rfijheut totes, a l’ après d’ ene, li viyesse. Mins on-z åreut dit ki l’ viyesse n’ aveut pont d’ prijhe sur lu.
On l’ riwaitive po ene espece di grimancyin, - on grimancyin del boune sôre - et on pretindeut k’ i lijheut dins les stoeles come dins on live, et ki conoxheut tot çki s’ passe e bwès, e l’ aiwe, e vint.
- A ! c’ est vos, m’ fi, dit-st i e veyant ariver l’ djonne ome. Vos ouys cåzèt mia k’ vosse linwe ; et dj’ a veyu tot d’ shûte ki vos vôrîz bén ki dj’ vs esplike li tchanson des set nutes å fond des aiwes, et l’ istwere del bele comere k’ a morou d’ amour... Vosse cour n’ a-t i djamåy tocté po deus beas ouys et on pus bea sorire Non, dj’ el sai bén, et c’ est po ça ki dj’ vos pou raconter li bele et anoyeuse istwere...
X« Vola a pô près céncwante ans, Djåke, prumî signeur di Spontin, mins signeur sins tchestea, vikéve dins s’ viye måjhon d’ pires avou s’ fi et s’ feye. Si feye, Mariolinne, ene nozêye båshele di vint ans, esteut bele come ene Aviedje, avou ses ouys di vroûls, noers come li nute, et ses deus grossès tresses k’ arivént disk’ a s’ taeye. Ele rimplixheut d’ loumire, di djoye et d’ veye li sombe måjhon di Spontin. Elle esteut rinne tot ou çk’ elle esteut, dins les fleurs, dins les bwès, so les aiwes do Bok, cwand ele s’ î pormoenneut, dresseye so si ptite naçale.
Ele n’ åreut yeu k’ on mot a dire, et les pus ritches signeurs des alintoûs s’ årént metou a djnos dvant leye... Mins djamåy nouk di zels ni lyi aveut seu fé baxhî ses ouys sor lu.
On djoû, a l’ anuti, e s’ pormoennant, ele gripéve li tiene d’ al Breujhete, avou deus grands levrîs k’ estént todi åtoû d’ leye. Elle aveut l’ åme ledjire, ele riyeut, ele tchantéve, come ene efant ki n’ sait nén co çou k’ ç’ est k’ del veye.
Ele monte... Ele arive al copete del hourêye. Tot d’ on côp, ele s’ arestêye tote paf. Dins l’ sitroete pî-sinte, on bea grand djonne ome est la dvant leye.
Ele tronne tote. Si cour toke, toke... Evolêye, si bele enocince... Evolêye come ene pougneye di setchès fouyes å vint d’ otone...
Mistere d’ on cour di feme...
Leus ouys s’ ont rescontrè... I sont la tos les deus, ni compurdant rén a çki lzî arive. Lu tchait a djnos dvant leye, i prind ene mwin da l’ crapåde, et i mete ses lepes dissu, tot doûçmint.
I s’ voeyèt voltî tos les deus, et i n’ s’ ont rén dit.
K’ årint i dandjî do cåzer
D’ on plin côp, il ont seu k’ i s’ voeynut voltî dispoy li cminçmint do monde.
------------------
Mins l’ djonne ome n’ est nén del nôblesse. C’ est Louwis d’ al Cinse, li fi do cinsî d’ Durnale.
Et l’ nôblesse di l’ åme, gn a-t i bråmint des signeurs ki l’ ont
Mins, tolminme, on ptit cinsî, li feye do signeur di Spontin...
L’ Amour ni va-t i nén broyi leu cour ...
Portant, les deus djonneas si rtrouvnut deus troes djoûs après, djusse divant Trô Colet... Aspoyî conte ene så, Louwis a prins les deus mwins del crapåde, et leye a leyî tchaire si tiesse so li spale do djonne ome ki n’ dimande rén d’ ôte... Les mots d’ amour n’ arivèt nén disk’ a leus lèpes... I gn a pupont d’ så, pupont d’ ri, pupont d’ tere dizo leus pîs...
On n’ etind rén d’ ôte ki l’ vwès do vint dins les foyes di l’ åbe, et les ramaedjes di l’ aiwe ki clapote dissu les pires.
Zels n’ etindèt rén.
Cobén d’ tins ont is dmorè insi
Mins Louwis comprind tolminme bén k’ is vont so ene mwaijhe voye... k’ å coron di ç’ voye la, bén des rascråwes les ratindèt, et k’ i fåt schoûter l’ vwès del råjhon.
- Mariolinne, dji n’ vou nén fé vosse måleur...
- Dji vos voe si voltî, savoz Louwis...
- Mi ossu, binamêye efant, mins vs estoz nôbe, et mi, dji n’ so k’ on payizan. Vosse pere tchesrè l’ fi do pôve cinsî...
- Dji vs voe voltî, Louwis...
- Vos vos voeyoz, vos, ene princesse, vini avou mi e nosse måjhon, viker pôvriteuzmint, et oblidjeye do travayî al campagne
- Dji vs voe voltî, Louwis...
- Aratcheye a vos djins, a vosse monde, a vosse måjhon, vos serîz målureuse on djoû ou l’ ôte. Dji vs voe voltî ossu, mins dj’ inme co mia moru dîs côps ki do vey ça.
- Et mi, mi cour a tchoezi s’ mwaisse, et dj’ inme mia mori ki do nd awè èn ôte.
- Schoûtez m’, Mariolinne, ni sondjîz pus a mi. Vos estoz co si djonne. Vos m’ roveyroz, et gn årè co do bouneur por vos so l’ tere.
- Vos-avoz kécfeye råjhon, mins dji vos l’ djeure, Louwis, si m’ cour ni pout pus bate por vos, i n’ batrè djamåy po persoune d’ ôte.
- Li minne non pus, dji vos l’ djeure ossu, Mariolinne.
Et dins ses bresses, tot d’ on côp, il assaetche li djonne feye. I l’ sere, i l’ sere a l’ sitofer. Mins cåzu ossu rade, i l’ bôre so l’ costé, et il eva, sins s’ ritourner, come on såvaedje, a grandès ascoxheyes...
------------------
Disbeleye, li feye do signeur di Spontin end a ralé. Mins adon, si bele djonnesse a cminci a disflani come ene fleur ki mourt... Ele ni riyeut pus, ele lanwixheut, ele trinnéve. Gn aveut persoune k’ î compurdeut ene sacwè, pask’ ele n’ aveut raconté a persoune li scret di s’ cour moudri.
Tos les djoûs, al vesprêye, ele racoureut å Bok, e face do Trô Colet, tot près del så k’ aveut veyou si prumî et si dierin sondje d’ amour.
Mins Louwis d’ al Cinse n’ î rivneut pus...
Ele breyeut, li pôve pitite, des eures å lon, e rabressant l’ beur di l’ åbe.
Li vint dins les foyes do blanc-bwès, et les aiwes ki spitént so les pires, breyént avou leye.
Ça a duré des djoûs et des djoûs. Li bele crapåde sinteut s’ veye end aler, d’ on djoû a l’ ôte. Ele esteut todi pus flåwe.
Ele si leyeut aler. A cwè bon viker Valeut i nén mia mori Ele end ireut, avou s’-t amour k’ esteut come å prumî djoû.
On côp, e-z arivant addé l’ så, come tos les djoûs, ele s’ a leyî tchaire å boird di l’ aiwe, drenêye pa tot l’ pwès di s’ måleur. Ele a co yeu l’ foice do s’ ridressî a mitan, et d’ aspoyi ses deus bresses conte l’ åbe.
Et pu, elle a rtcheyou so l’ tere å fén boird do Bok. Elle esteut moite.
Moite d’ amour.
Adon, li Bok s’ a inflè, a moussî foû di s’ lét, a prins l’ coir del bele moite, et il a rprins s’ plaece.
... On n’ etindeut rén d’ ôte ki l’ vwès do vint dins les foyes del så, et les ramaedjes di l’ aiwe ki clapotéve so les pires...
------------------
Rascodowe pa les aiwes do ri, elle a dischindou, dischindou, dischindou...
Et ç’ côp la, elle a rdoviet ses ouys. Elle esteut dins on palå pus bea ki tot çk’ on pout sondjî : li palå del Rinne des Macrales :
- Vinoz, Mariolinne, vinoz rovyî vosse måleur å mitan des macrales, ki seront vos sours. Vos-minme vs è seroz ene. Vos seroz li bele Meluzene, vos seroz li rinne do Bok. Vos lyi mosterroz s’ voye tote cotoirdowe, å mitan des prés, tot do long des hourêyes, etur les blancs-bwès, les sås et les ôneas. Vos comandroz ans nûtons et ås lumrotes, vos seroz dins l’ brouyård ki monte å solea, dins l’ vint ki fwait tronner les foyes des åbes, dins l’ clair di lune ki fwait sondjî, dins l’ schoume di l’ aiwe ki court so les cayôs...
Vos roveyroz vosse måleur. Portant, on côp par an, vos vs è sovénroz...
Et vola comint ki Marolinne a divnou Meluzene, li bele Macrale di l’ aiwe, di l’ air et del loumire, ki vike ureuse dins l’ monde des esprits. Mins, on côp par an, li sovnance di s’ måleur lyi rvént. Do palais del Rinne des Macrales, ele riprind l’ coir k’ elle aveut adon, et ele rimonte so l’ tere, e s’ dilamintant, et e tchantant si-t amour målureus. I lyi fåt set nutes po-z î ariver, set nutes k’ on l’ etind tchanter e fond d’ l’ aiwe. Et l’ sètinme nute, li nute Sint-Djan, ele mousse foû do ri, djusse divant l’ Trô Colet, mousseye tote blanke, pus bele ki djamåy. Ele si pormoenne el valêye e breyant si tchanson disbeleye.
Ås aireurs do djoû, ele rimousse e l’ aiwe.
Mins on dit k’ ele wåde on trezôr ki n’ est nén fwait avou des pîces d’ ôr ou d’ årdjint, et k’ ele li dene, avou tot l’ bouneur k’ on pout awè so l’ tere, å djonne ome k’ arive a djonde si blanke rôbe, do momint k’ i n’ a djamåy pont veyou voltî d’ comere... »
Et Colas l’ Sabotî a-t achèvè, e hatchant ene miete si vwès d’ baston scheté :
« C’ est l’ nute ki vint, li nute di Sint-Djan. Alez î ! Sortot, ni motixhoz nén tant k’ vos l’ vieroz, et ni rovyîz nén k’ on n’ el pout vey k’ on côp... »
------------------
Li setinme nute... Li plinne lune neye li valêye d’ ene bleuwe, cåzu blanke loumire. On mistere tronne a tchaeke foye des åbes, ki fruzinnut dins on stoelî k’ a l’ parfondeur des mers ki n’ ont pont d’ fén.
Pire d’ al Breujhete, racrampyî drî on bouxhon d’ ônea, n’ a nén vlou vey l’ aiwe. L’ idêye d’ ene sacwè ki n’ est pus naturel l’ a strindou. I ratind, i n’ oize bodjî, et i tronne. I n’ etind ki l’ brut des batmints di s’ cour ki bouxhe dins ses orayes. Les munutes si trinnnut, longues come des eures.
... Li tchanson comince... Ele est tot près, asteure, et si claire, si claire !
Meynute...
Li tchanson sclate, tot d’ on côp.
Et e minme tins, ene grande vikante fleur mousse foû d’ l’ aiwe, tote blanke.
Meluzene...
Bele come l’ aireur, bele come li solea, bele come l’ Amour, elle avance...
Si rôbe trinne so les yebes. Ele tchante, et s’ tchanson est disbeleye, o ! disbeleye, djamåy...
Ene sacwè ki creve li cour.
Ele va ariver tot près do bouxhon d’ ôneas.
Pire, asblawi, li rwaite di tos ses ouys. Elle avance... Lu avance ses mwins, ki tronnnut tote.
Arivrè-t i a djonde li rôbe del bele macrale
I tchait so ses djnos... i s’ trinne, i s’ tind ses bresses... A ! Meluzene !
Ossu rade, Meluzene a criyî on côp come si on l’ aveut vlou touwer. Li djonne ome n’ a rserè ses mwins ki so ene miete di bleuwe wapeur ki tourna a rén dins l’ clair di lune.
On sbarant silince di plomb a rascoviet l’ valêye.
On sondje vineut do-z î mori.
Les åbes, les aiwes et l’ vint ni s’ è consolront djamåy pus.
Et Pire d’ al Breujhete, a cåze di s’ grande linwe, a morou vî djonne ome. Djamåy ene comere n’ a fwait tocter s’ cour, paski l’ bele macrale ni lyi a seu dner l’ fameus trezôr k’ a fwait s’ måleur et k’ ele wåde, po fè l’ bouneur do djonnea å cour tot noû k’ arive a djonde si rôbe sins rén dire li nute di Sint-Djan : l’ Amour.
Anatole Marchal, divins : Li dierinne shijhe, Dubois et fils, Djili, 1941.
Pitite notûle so s' vicåreye.
Marchal, Anatole (1901-1966). sicrijheu d' paskeyes e walon, skepyî a Durnal. Come vraiyès paskeyes, a scrît: "Å tins des nûtons" (1937), "Li dierinne shijhe" (1941), et "Padrî l' muroe", des rapoitroûles po fé sogne (motoit li prumî triler e walon), ki n' a måy sitî eplaidî. Tant k' a "Durnal, mi bea viyaedje" (1941) eyet "Sondjreyes dins les schavêyes" (1951), c' est pus rade del proze powetike u del powezeye sins pîtaedje. Les sudjets da A. Marchal vinèt sovint des floricontes et des doûcès croeyances del Walonreye, copurade do payis d' Dinant et d' l' Årdene. A. Marchal a stî relî po l' antolodjeye da M. Piron.
L. Mahin & P. Sarachaga, djivion do splitchant motî.
